Zoeken
367 resultaten voor Verpleegkundige techniek gevonden
Injecteren
Het geven van injecties is een voorbehouden handeling. Beroepsbeoefenaren die bevoegd en bekwaam zijn mogen deze handeling uitvoeren, nadat een arts er opdracht voor heeft gegeven. Subcutane injecties worden toegediend in het onderhuidse vetweefsel, waar de vloeistof langzaam wordt opgenomen. Intramusculaire injecties gaan direct in het spierweefsel en de vloeistof komt snel in de bloedsomloop. Voor beide typen injecties geldt een aantal voorkeurslocaties, waar de kans op het beschadigen...
Lees het artikelDe port-a-cath®
Bij patiënten die langdurig behandeld (gaan) worden met intraveneuze medicatie, zoals chemotherapie, kan gekozen worden voor een volledig implanteerbaar toedienings- of poortsysteem, de port-a-cath®. Dit gebeurt altijd in overleg met de behandelend arts. De verpleegkundige speelt hierbij een belangrijke rol, omdat zij de patiënten regelmatig ziet tijdens de (langdurige, soms levenslange) intraveneuze behandeling en daardoor goed kan observeren of een patiënt...
Lees het artikelBronchiaal toilet
Bronchiaal toilet is een invasieve handeling, waarbij sputum uit de bovenste en onderste luchtwegen wordt verwijderd met behulp van een uitzuigkatheter. Het is een risicovolle handeling en valt onder de voorbehouden handelingen. Om bekwaam te zijn moet u scholing (theoretisch en praktisch) hebben gevolgd, om bekwaam te blijven zult u de handeling regelmatig moeten uitvoeren. Bronchiaal toilet wordt uitgevoerd op basis van een schriftelijke medische opdracht (een uitzondering is de...
Lees het artikelStomazorg
Stoma (meervoud is stomata) is het Griekse woord voor ‘mond’ of ‘opening’. Het is een niet-natuurlijke (chirurgisch gemaakte) opening die een verbinding vormt tussen een orgaan en de buitenkant van het lichaam. In de oudheid werden al operaties uitgevoerd waarbij een soort stoma werd aangelegd. Sinds het midden van de twintigste eeuw zijn de operatietechnieken steeds verder ontwikkeld tot de stomachirurgie zoals we die nu kennen. In diezelfde periode komen de...
Lees het artikelZelfcontrole van de bloedglucose
Bloedglucose meten met een glucosemeter is de meest gebruikte techniek om inzicht te krijgen in de diabetesregulatie van de patiënt met diabetes. Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van verschillende glucosemeters.
Lees het artikelZuurstof toedienen via non-rebreathing masker en Optiflow
Het toedienen van zuurstof komt in de dagelijkse praktijk van de meeste verpleegkundigen regelmatig voor. Vooral het geven van zuurstof via een neusbril of -sonde. Hiermee kan echter maximaal 6 liter per minuut gegeven worden. Als de patiënt een grotere zuurstofbehoefte heeft, kan gebruikgemaakt worden van een non-rebreathing masker of hoge flow zuurstoftherapie (Optiflow®). Deze methoden vergen echter andere vaardigheden van de verpleegkundige. Ook zijn kennis en bewustwording van...
Lees het artikelDe thoraxdrain
Thoraxdrainage zal op elke longafdeling vrijwel wekelijks voorkomen en ondanks de hoge frequentie blijft de verzorging hiervan een foutgevoelige handeling. Aangezien fouten bij de verzorging kunnen leiden tot complicaties (infectie, recidief pneumothorax), is kennis van de werking en de verzorging van groot belang. Via de thoraxdrain is er een verbinding tussen de pleuraholte en de buitenwereld. Hierdoor kan een teveel aan lucht en/of vocht in de pleuraholte worden afgevoerd. In de...
Lees het artikelVerminderde urine-uitscheiding
De ‘lage urinewegen’ omvatten het distale derde deel van beide ureteren, de urineblaas met blaashals en de urethra met afsluitmechanisme. Tijdens de vullingsfase moet urine opgeslagen worden bij een lage intravesicale druk. Tijdens de mictiefase moet het lichaam zich, op een geschikt moment en plaats, ontdoen van de tijdelijk opgeslagen urine. Tijdens de vullingsen mictiefase zijn de processen in de blaas en van het afsluitmechanisme tegengesteld. De blaas functioneert als...
Lees het artikelSaturatiemeting bij neonaten
Saturatiemeting is in de neonatologie de meest gebruikte techniek om inzicht te krijgen in de oxygenatiestatus van de neonaat. Toch blijkt de saturatiemeter in lang niet alle situaties even betrouwbaar. Weten hoe een saturatiewaarde precies tot stand komt en kennis van de fysiologie van oxygenatie zijn voorwaarden om een saturatiewaarde juist te interpreteren en er op gepaste wijze actie op te ondernemen. Juist voor de (premature) neonaat is dit erg belangrijk, aangezien zowel hoge als...
Lees het artikelNegatieve-druktherapie (met instillatie)
Negatieve-druktherapie (NDT) is een niet-chirurgische wondbehandeling die toegepast wordt om wondgenezing en reiniging van slecht genezende wonden te stimuleren door middel van negatieve druk of zuigkracht. De doorbloeding van het weefsel in de wondomgeving wordt gestimuleerd, waardoor groei van granulatieweefsel versneld wordt en de wond sneller geneest. Het toepassen van NDT kent verschillende indicaties en contra-indicaties en kan toegepast worden in ziekenhuizen, verpleeghuizen en de...
Lees het artikelDe blaas de baas
Op de polikliniek meldt zich een vrouw met recidiverende klachten als frequency, urgency (aandrang) en strangurie (pijn bij het plassen). Deze worden geduid als een blaasontsteking en zij krijgt daarvoor steeds antibiotica van de huisarts. Als zij vanwege aanhoudende klachten wordt verwezen naar de polikliniek urologie, is verder onderzoek dan echt nodig? Wat kan er aan de hand zijn? Welke factoren spelen een rol bij haar klachten? Wat zijn de behandelmogelijkheden?
Lees het artikelRadiologie en nucleaire geneeskunde: een dynamische afdeling met vele gezichten
Beeldvorming bij echo, MRI en nucleaire geneeskunde wordt op verschillende wijzen verkregen en behandeld. In dit artikel worden de meest voorkomende voorzorgsmaatregelen besproken om risico’s bij onderzoeken op Radiologie en Nucleaire geneeskunde in het algemeen te beperken. In het bijzonder de voorzorgsmaatregelen in verband met contrastnefropathie en een allergische reactie worden belicht.
Lees het artikelDarmspoelen bij dwarslaesiepatiënten
Obstipatie en/of fecale incontinentie zijn een groot probleem voor dwarslaesiepatiënten. Een goed defecatiebeleid is daarom essentieel. Darmspoelen is een methode die ingezet kan worden om de stoelgang te reguleren. Het is goed aan te leren aan patiënt en zorgverlener(s), maar kent wel belangrijke absolute en relatieve contra-indicaties. Een goede training is essentieel om complicaties te voorkomen en therapietrouw te bevorderen.
Lees het artikelDe PICC
Een PICC is een centrale katheter die perifeer, meestal in de bovenarm wordt ingebracht. Voordeel van deze lijn is dat de katheter wel een jaar of langer kan blijven zitten, waardoor de patiënt niet elke keer opnieuw geprikt hoeft te worden. Het uiteinde van de katheter ligt centraal in de overgang van de vena cava superior naar het rechter atrium. Daardoor raakt het bloedvat minder snel geïrriteerd en kunnen irriterende vloeistoffen zoals cytostatica of totale parenterale voeding...
Lees het artikelInhaleren van medicatie
Mensen met een chronische longziekte worden voornamelijk behandeld met inhalatiemedicatie. Meer dan 85% van deze mensen inhaleert verkeerd. Dit kan grote gevolgen hebben. Er zijn verschillende soorten inhalatoren: pressurized metered dose inhalers met en zonder voorzetkamer, breath-actuated aerosol, soft mist inhaler, droog poeder inhalatoren en jetvernevelaars. De keuze voor een bepaalde inhalator kan gemaakt worden met behulp van een beslisboom. Het doel van het gebruik van een inhalator...
Lees het artikelHet meten van de bloeddruk
Bloeddruk meten is een diagnostisch onderzoek dat door verpleegkundigen en artsen dagelijks vele malen wordt verricht. De bloeddruk geeft informatie over de conditie van de patiënt. Hoge bloeddruk is geen ziekte. Langdurig verhoogde bloeddruk geeft echter wel een verhoogde kans op hart- en vaatziekten; het is een risicofactor. Te lage bloeddruk kan duizeligheid veroorzaken en geeft daardoor een grotere kans op vallen. We streven daarom naar een bloeddruk die binnen de normaalwaarden...
Lees het artikelInbrengen van een neus-maagsonde
Voor het inbrengen van een neus-maagsonde en het controleren van de juiste ligging zijn nieuwe richtlijnen opgesteld. Voor het bepalen van de in te brengen lengte kunt u het best gebruikmaken van een formule met nex (nose-earlobe-xyphoid), de juiste lengte is dan af te lezen in een tabel. De ligging van de sonde wordt gecontroleerd door het beoordelen van aspiraat dat via de sonde verkregen is, en vervolgens een pH-meting van het aspiraat of zo nodig een röntgenfoto. Als er twijfel...
Lees het artikelGoed gebruik transferhulpmiddelen
In dit artikel gaan we in op het goed gebruiken van transferhulpmiddelen om het aantal klachten van het bewegingsapparaat bij zorgverleners terug te dringen. Landelijk wordt dit onder andere ondersteund door het invoeren van de Praktijkrichtlijnen, het transferprotocol, het denken in mobiliteitsklassen, transferhandboeken en de ruim 10.000 ErgoCoaches die naast hun gewone zorgtaken het aandachtsveld ‘ergonomie’ hebben. Deze maatregelen zijn terug te vinden in de arbocatalogi...
Lees het artikelNegatieve druktherapie
Negatieve druktherapie (NDT) is een niet-chirurgische methode om een slecht genezende wond te reinigen en het genezingsproces te versnellen door middel van negatieve druk of zuigkracht. Door de negatieve druk wordt de perfusie van het weefsel in de wondomgeving gestimuleerd en dat komt de vorming van granulatieweefsel ten goede. Bovendien nemen verontreiniging en oedeem af en worden de wondranden naar elkaar toegetrokken. Negatieve druktherapie is bij vele soorten wonden bruikbaar,...
Lees het artikelHet toedienen van bloedproducten
Ieder jaar ontvangen zo’n 250.000 mensen in Nederland een bloedtransfusie, onder andere slachtoffers van ongevallen, patiënten die een (grote) operatie ondergaan en patiënten die door welke aandoening dan ook bloedarmoede hebben. Hoe veilig is een bloedtransfusie? Waar houden we rekening mee? Waar moeten we op letten?
Lees het artikelAbruptio placentae
Een abruptio placentae is het gedeeltelijk of geheel voortijdig loslaten van de placenta. Abruptio placentae wordt ook solutio placentae genoemd. In dit artikel wordt abruptio placentae aangehouden. Abruptio placentae, partieel dan wel totaal, is een zeldzame en ernstige complicatie in de zwangerschap met een hoge foetale morbiditeit en mortaliteit. Een abruptio placentae is vaak moeilijk te herkennen, omdat de symptomen ook kunnen passen bij een normaal beloop van de zwangerschap. De...
Lees het artikelCompressietherapie bij oedeem en een veneus ulcus cruris
Het aantal patiënten met gecompliceerde ulcera bij decubitus, diabetes en ulcus cruris neemt toe. Mogelijke oorzaken zijn de vergrijzing van de bevolking, de toename van hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas (CBS 2005, wondenboek WCS 2008). Goede preventie (primair, secundair) en behandeling zijn belangrijk. Vaak wordt er gezwachteld, wanneer er een wond is aan het onderbeen. Een veelvoorkomende inschattingsfout is dat er gezwachteld wordt bij patiënten met arteriële...
Lees het artikelReanimeren: van basaal naar geavanceerd
Sinds een aantal jaren is het gebruik van de automatische externe defibrillator (AED) bij het uitvoeren van basic life support (BLS) in opmars. Totdat een specialistisch reanimatieteam arriveert, wordt er met behulp van de AED voor gezorgd dat er, indien nodig, een schok kan worden toegediend om het hartritme te corrigeren. Vanaf het moment dat het specialistisch reanimatieteam aanwezig is, wordt gestart met de advanced life support (ALS). Met behulp van twee scenario’s (shock en...
Lees het artikelInfuus inbrengen bij de moeilijk te prikken patiënt
Van de patiënten in het ziekenhuis krijgt 80-90% een infuus. Veel van deze infusen worden door verpleegkundigen ingebracht. Het is belangrijk dat het inbrengen van een infuusnaald goed en zorgvuldig gebeurt. De belangrijkste complicatie na het inbrengen van een infuus is flebitis, een pijnlijke en gevaarlijke aandoening.
Lees het artikelAnamnese: van specifiek naar algemeen
De anamnese, betekent in het Grieks letterlijk herinnering. In de medische wereld is de anamnese, ook wel ziektegeschiedenis, wat de patiënt over zijn klachten en ziekte kan vertellen. De anamnese is het vraaggesprek met de patiënt waarin duidelijk moet worden wat zijn klachten of gezondheidsproblemen zijn. Daarnaast moet duidelijk worden welke betekenis deze klachten of problemen voor de patiënt hebben, welke gevolgen ze hebben voor zijn dagelijks leven en wat de wensen...
Lees het artikelTransurethraal katheteriseren van de blaas
Het katheteriseren van de blaas is een veel toegepaste voorbehouden handeling, die niet zonder risico’s en complicaties is. Zorg dat u mannen en vrouwen katheteriseert volgens de laatste beschreven richtlijnen, waardoor de kans op complicaties zo klein mogelijk is. Blijf altijd nadenken over de indicatie, waarom moet de patiënt gekatheteriseerd worden. Intermitterend katheteriseren verdient altijd de voorkeur.
Lees het artikelHet elektrocardiogram
‘Laten we eerst maar eens een hartfilmpje maken’, is een veelvoorkomende uitspraak in de huisartsenpraktijk, op de Spoedeisende Hulp en op poliklinieken. Een elektrocardiogram of ECG is een registratie van de elektrische activiteit door de hartspier. Een spiercel trekt samen onder invloed van natrium-, kalium- en calciumionen die door de celmembraan heen en weer worden getransporteerd. Het ladingstransport en de elektrische activiteit gaan vooraf aan de mechanische activiteit....
Lees het artikelWeefseldonatie in het ziekenhuis
Als verpleegkundige in een ziekenhuis kunt u te maken krijgen met het overlijden van patiënten. Vlak voor of na het overlijden gaat u samen met de arts na of iemand geschikt is als weefseldonor. Over welke weefsels hebben we het eigenlijk? Hoe verloopt dit proces? In dit artikel worden deze vragen aan de hand van een casus behandeld.
Lees het artikelDelirium
Delirium is een acute vorm van verwardheid vooral optredend in het ziekenhuis op de intensive care-afdeling en bij ouderen. Het wordt per definitie uitgelokt door een lichamelijke ziekte, intoxicatie of onthouding van een middel. De belangrijke risicofactoren zijn hoge leeftijd en geheugenproblemen. Ondanks het frequente voorkomen wordt delirium vaak niet herkend door artsen en verpleegkundigen. Er bestaan verschillende uitingsvormen: het hyperactieve type, hypoactieve type en een...
Lees het artikelVerstoorde nachtrust bij mensen met dementie
Niet kunnen slapen is een veelkoppig monster, waarbij een slaaptablet vaak niet de oplossing is. Analyse van het slaapritme, voeding, dagactiviteiten en daglicht zijn interventies die de verpleegkundige helder moet hebben, voordat het probleem in het medisch domein wordt geplaatst. Veel ziekten en medicatie veroorzaken een verstoring van de nachtrust. De hypothalamus raakt zowel bij dementie als bij slaapstoornissen als eerste verstoord. Regulering van het dag-en-nachtritme en daarmee het...
Lees het artikelTranssfenoïdale resectie hypofyseadenoom
Patiënten met een hypofyseadenoom kunnen een breed scala aan symptomen ervaren, die impact hebben op het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven. De zorg voor deze patiënten, die een chirurgische behandeling ondergaan, vereist een multi- en interdisciplinaire aanpak. De verpleegkundige en verpleegkundig specialist hebben een belangrijke signalerende, uitvoerende en behandelfunctie in deze zorg.
Lees het artikelAtelectase
Atelectase is het verschijnsel waarbij een deel van de long geen lucht meer bevat en daardoor samenvalt. Dit verschijnsel kan in verschillende vormen bij veel verschillende soorten patiënten voorkomen. Daarom is het goed op de hoogte te zijn hoe u het kunt herkennen, dat u weet hoe het gediagnosticeerd kan worden, wat de gevolgen kunnen zijn, hoe het behandeld kan worden en ook wat u kunt doen om atelectase te voorkomen.
Lees het artikelKinderwens, lifestyle en preconceptiezorg
Lifestylefactoren (gezonde voeding, gezond gewicht en stoppen met roken, alcohol en drugs) worden steeds belangrijker, ook in het geval een vrouw zwanger wil worden en gezond zwanger wil zijn. Ziekenhuizen stellen steeds vaker grenzen aan het gewicht, voordat paren kunnen starten met een IVF-behandeling. Vanuit preventief oogpunt wordt preconceptiezorg aangeboden. In Nederland kunnen paren met een kinderwens hiervoor terecht op een preconceptie- of kinderwensspreekuur bij een...
Lees het artikelAandachtspunten bij een patiënt na een beenamputatie
De zorg en revalidatie van patiënten na een amputatie vragen om specialistische multidisciplinaire kennis en vaardigheden. Deze kennis en vaardigheden vormen de randvoorwaarden voor een snelle prothesevoorziening en revalidatie. De verpleegkundige vervult een belangrijke rol in interventies gericht op het verminderen van stompoedeem, het voorkómen van contracturen en de behandeling van fantoompijn. De wetenschappelijke evidentie voor deze interventies is beperkt vanwege een...
Lees het artikelJeuk
Jeuk is een veelvoorkomend symptoom bij huidaandoeningen. Krabben is het gevolg van jeuk en dit kan vervolgens de jeuk en onderliggende huidaandoening verergeren. Jeuk en krabben hebben een negatieve impact op de kwaliteit van leven. Het belangrijkste middel tegen jeuk is behandeling van de huidaandoening. De verpleegkundige ondersteunt het zelfmanagement van de patiënt door middel van atie en cognitieve gedragsinterventies.
Lees het artikelEen patiënt met een pijnlijke bothaard bij Kahler
De ziekte van Kahler is een kwaadaardige plasmacelaandoening van het beenmerg die gekenmerkt wordt door een overproductie van afweereiwitten (immunoglobulinen). Klinisch kan deze ziekte zich onder andere presenteren met botpijnen of pathologische fracturen als gevolg van botaantasting. In dit artikel wordt de casus beschreven van een patiënt met een bothaard op een röntgenfoto als gevolg van de ziekte van Kahler. De achtergrond van de ziekte en specifieke bevindingen die...
Lees het artikelCasus ovariumcarcinoom
Een 66-jarige vrouw wordt via de huisarts verwezen naar de gynaecoloog in verband met toegenomen buikomvang. Klinisch bestaat het vermoeden van ascites. Zij voelt zich al een aantal maanden minder fit. Sinds een paar weken is er sprake van verminderde eetlust met snel een verzadigd gevoel na eten, terwijl haar gewicht toeneemt. Lengte 162 cm, gewicht 69 kg. Ze heeft een drukgevoel in de buik en heeft eenmalig wat vaginaal bloedverlies gehad. Zij moet de laatste tijd wat vaker plassen, de...
Lees het artikelZwelling in de linkerborst
Mevrouw Peters, 33 jaar, wordt door de huisarts verwezen naar de mammapoli in verband met een zwelling in haar linkerborst net boven de tepel die zij vorige week heeft ontdekt. Zij heeft in het verleden nooit klachten van de borst gehad. Mevrouw is gehuwd en heeft twee kinderen van 7 en 9 jaar. Haar menstruele cyclus is regelmatig zonder het gebruik van de anticonceptiepil. Mevrouw Peters gebruikt geen andere medicatie. Haar moeder heeft borstkanker gehad op 54-jarige leeftijd. Verder...
Lees het artikelRectumcarcinoom
Man, 46 jaar, wordt verwezen naar de internist in verband met een veranderd defecatiepatroon sinds ongeveer vijf maanden. De ontlasting is dunner, vermengd met slijm, frequenter (4-8 maal per dag) met veel loze aandrang. Patiënt klaagt ook over een sinds vijf maanden bestaand ‘zeer gevoel’ bij de anus. Voelt voortdurend een pijnlijke plek in het rectum zitten. Rectaal bloedverlies, helder rood bloed elke keer bij de ontlasting. Gewicht constant, 92 kg bij een lengte van...
Lees het artikelEen kind met rode vlekjes
Het aantal gediagnosticeerde meningitiden neemt af door de vaccinatieprogramma’s. Aangezien de ziekte zeer ernstig kan verlopen, is het belangrijk dat de ziekte in een vroeg stadium wordt herkend en er adequaat wordt gehandeld. Symptomen die het meest voorkomen zijn: koorts, nekstijfheid, veranderd bewustzijn, huiduitslag en hoofdpijn. Bij (kleine) kinderen zijn de symptomen vaak subtieler: niet willen drinken, abnormaal bleek zien en luierpijn. Na het afnemen van bloedkweken (en...
Lees het artikelEen ulcus cruris: veneus of arterieel?
Op de verpleegafdeling Dermatologie wordt de heer A. opgenomen met ulcera cruris beiderzijds. Tot nu toe werden de ulcera behandeld door de huisarts en de wijkverpleging, maar de afgelopen weken verslechterden de wonden. Ongeveer 70% van de beenulcera heeft een veneuze oorzaak; ongeveer 20% heeft een arteriële oorzaak. Er zijn echter ook mengvormen. Een veneus ulcus ontstaat doordat de afvoer van bloed via de venen gestoord is, meestal doordat de kleppen in de afvoerende vaten...
Lees het artikelTwee verzwegen paracetamolletjes
Er zijn soms situaties op de Spoedeisende hulp die ineens een verrassende wending krijgen. Al klinisch redenerend gaan de vermoedens een bepaalde kant op en dan ineens blijkt er iets heel anders aan de hand. Hoe een paar verzwegen paracetamolletjes u op het verkeerde been kunnen zetten blijkt uit de volgende casus.
Lees het artikelDecubitus door een gestoorde waarneming van druk en pijn
In deze casus presenteren wij een patiënt met een graad iv-decubitus ter hoogte van het rechter zitbeen. Dit leidde uiteindelijk tot een buitengewoon ernstige aantasting van het botweefsel in het heupgewricht en het kleine bekken. De kans op een dodelijke infectie was van dien aard, dat besloten werd tot een radicale ingreep. De patiënt in deze casus heeft een onderbreking van de zenuwbanen naar de onderste lichaamshelft ten gevolge van een spina bifida (open rug). In de...
Lees het artikelCasus acute pancreatitis
Een 32-jarige man wordt door de huisarts verwezen naar de poli Interne geneeskunde met een sinds enkele weken bestaande zeurende pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug. Een paar weken geleden had hij plotseling heftige pijn midden in de bovenbuik. De pijn was continu aanwezig, straalde niet uit en was niet koliekachtig. De dagen erna zakte de pijn af en hoopte patiënt dat de pijn vanzelf zou verdwijnen. De pijn ging echter over in een zeurende, uitstralende pijn.
Lees het artikelChronische vergiftiging
Een vergiftiging is het binnendringen van een giftige stof in het lichaam of ophoping van een door het lichaam zelf geproduceerde giftige stof. Belangrijk is de situatie waaronder een vergiftiging is opgetreden, omdat er geen stoffen bestaan die in elke hoeveelheid en onder alle omstandigheden een vergiftiging kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld: geneesmiddelen hebben bij een bepaalde hoeveelheid een gunstig effect maar bij overdosering ernstige gevolgen, zodat gesproken wordt van een...
Lees het artikelErysipelas
Een 35-jarige man komt op de poli Interne geneeskunde met koorts en een rood linkeronderbeen. Hij geeft aan dat de roodheid ongeveer een week geleden begonnen is bij de enkel, waar hij een puist had. Nu is de roodheid uitgebreid over het hele onderbeen. Sinds twee dagen heeft hij koorts tot 39 °C, vanochtend 39,8 °C en hij voelt zich ziek. De puist is ontstaan op de plaats waar hij een paar dagen daarvoor was gestoken door een insect.
Lees het artikelHoofdpijn
Hoewel ze al jaren ‘aanvallen’ had, was het de laatste keer zo erg dat ze toch maar de dienstdoende huisarts had gebeld. Deze had op zijn beurt de eigen huisarts geadviseerd haar op korte termijn te verwijzen naar de neuroloog, mede omdat ze zwanger was en naar de mening van de huisarts wel heel bijzondere aanvallen had. Ze was nooit eerder bij een neuroloog geweest! Naar bleek had ze al vanaf haar tiende jaar aanvallen die ze als volgt beschreef. Eerst ziet ze flitsen met...
Lees het artikelSkin tears
De oudere huid wordt steeds dunner, droger en fragieler. De verschillende huidlagen zijn niet meer zo stevig met elkaar verbonden, waardoor rimpels kunnen ontstaan, maar ook acute, pijnlijke wonden. Onder invloed van medicijnen en leefgedrag, zoals roken, voeding, matige huidverzorging, kan de huid bij bepaalde patiëntengroepen nog dunner zijn. Ook neonaten en kinderen hebben een onderontwikkelde en daardoor kwetsbare huid. Vaak ontstaan skin tears door wrijven, schaven, stoten of...
Lees het artikelPostoperatieve misselijkheid en braken
Postoperatieve misselijkheid en braken (pomb) behoren tot de meest voorkomende bijwerkingen van een operatie. Bijna een derde van de patiënten wordt ermee geconfronteerd. Patiënten geven vaak aan meer last te hebben van pomb dan van pijn. Door ongeplande verlenging van ziekenhuisopnamen legt het een financiële druk op de gezondheidszorg. Algehele anesthesie is niet de enige manier van verdoven. Ook met regionale anesthesie is het mogelijk een operatie uit te voeren,...
Lees het artikelZorgen bij extra-uteriene graviditeit (EUG)
Een EUG is een zwangerschap die zich buiten de baarmoeder nestelt. Deze zwangerschap kan levensbedreigend zijn, bijvoorbeeld bij een tubaruptuur. De incidentie op een EUG bij een spontane zwangerschap is 1 op 100. De incidentie neemt sterk toe bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Belangrijk bij een EUG is een vroege diagnose. Dit kan door middel van een combinatie van echografie, laboratoriumonderzoek en lichamelijk onderzoek. Bij klachten van buikpijn en/of vaginaal bloedverlies, een...
Lees het artikelPlekje op de rug
In januari 2005 meldt een 51-jarige man zich bij de huisarts met een laesie op de rug net onder het rechterschouderblad, die af en toe wat bloedt. De afmeting van de laesie is ongeveer 2,5 × 4 cm. Zijn echtgenote had het idee dat de afwijking wat groter was geworden. Omdat het plekje nogal eens jeukt, dacht patiënt dat het bloeden een krabeffect was. Hij heeft het bezoek aan de huisarts daarom steeds uitgesteld. Zijn echtgenote bleef echter aandringen om ernaar te laten kijken....
Lees het artikelExtravasatie bij de intraveneuze toediening van cytostatica... en dan?
Extravasatie is een ongewenste toediening van vloeistof buiten het bloedvat. Bij extravasatie wordt vaak gedacht aan een complicatie bij de toediening van chemotherapie, maar alle vloeistoffen die intraveneus worden toegediend kunnen extravaseren. Bij de toediening van chemotherapie kan dit echter ernstige gevolgen hebben. Voor iedere hulpverlener die betrokken is bij het toedienen van intraveneuze cytostatica is kennis van deze ernstige complicatie een must. Deze kennis richt zich niet...
Lees het artikelVerpleegkundige diagnostiek
Verpleegkundige diagnostiek kent vandaag de dag een sterk toenemende interesse. Dit heeft te maken met een aantal recente veranderingen; bijvoorbeeld dat het nu een verpleegkundige taak is om in de wijk de indicatiestelling te doen. Ook de komst van het elektronisch zorgdossier draagt aan de toegenomen belangstelling bij. Daarbinnen spelen ‘eenheid van taal’ en de intersectorale zorgoverdracht een rol en maken het noodzakelijk dat verpleegkundigen nauwkeurig...
Lees het artikelExcellente verpleegkundige werkomgeving
Het aantal (capaciteit) en de kennis en ervaring (capabiliteit) van verpleegkundigen nemen niet in dezelfde mate toe als de ontwikkelingen in de patiëntenzorg van de beroepsgroep vragen. Daardoor ontstaat bezorgdheid over verslechtering van de kwaliteit en veiligheid van patiëntenzorg. Een mogelijke oplossing is het creëren van een positieve en innovatieve werkomgeving, die verpleegkundigen aantrekt en behoudt en hen in staat stelt excellente zorg te leveren.
Lees het artikelDe verpleegkundige die rouwt
Verpleegkundigen proberen in hun werk een balans te vinden tussen afstand en nabijheid. De begeleiding van patiënt en naasten en het zien van lijden, rouwen en sterven van patiënten kunnen ook invloed hebben op de verpleegkundige zelf. Met name op emotioneel gebied wordt veel van de verpleegkundige gevraagd.
Lees het artikelRichtlijn ‘End-of-life care bij IC-patiënten, de verpleegkundige zorg’
Op de intensive care (IC) overlijden regelmatig patiënten, bij 90% wordt van tevoren besloten de behandeling te staken. End-of-life care (EOLC) beslaat het totale (zorg)proces vanaf de beslissing om de behandeling te staken tot aan de nazorg aan naasten van overleden IC-patiënten. In januari 2014 is de evidence-based richtlijn End-of-life care bij IC-patiënten, de verpleegkundige zorg gepubliceerd. Deze richtlijn biedt IC-verpleegkundigen handvatten in de zorg voor de...
Lees het artikelNieuwe Richtlijn verpleegkundige zorg bij de ziekte van Parkinson
Parkinsonpatiënten krijgen te maken met veel uiteenlopende problemen, die een grote impact hebben op het dagelijks functioneren van de patiënt en zijn naasten. De zorg voor parkinsonpatiënten en hun naasten is complex en vraagt om gespecialiseerde verpleegkundigen en verzorgenden. Met deze verpleegkundige zorg bij parkinsonpatiënten bestaat veel ervaring in de klinische praktijk, maar tot op heden is er nog weinig internationale wetenschappelijke evidentie. In Nederland...
Lees het artikelVerpleegsensitieve indicatoren voor excellente zorg
Inzicht in en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en toegevoegde waarde van verpleegkundige zorg is essentieel voor het leveren en borgen van de kwaliteit van patiëntenzorg. Hoe krijgen we de kwaliteit en toegevoegde waarde van verpleegkundige zorg echter inzichtelijk? Kunnen hiervoor indicatoren worden ingezet? Welke indicatoren zijn hiervoor dan het meest geschikt? Welk voordelen heeft dit inzicht voor patiënten en verpleegkundigen? Hoe kunnen verpleegkundigen en...
Lees het artikelDoelgericht meten in de verpleegkundige zorg
De aandacht voor meten in de huidige gezondheidszorg is toegenomen, omdat we steeds meer voor de uitdaging staan om betaalbare zorg te leveren, die evidence-based is en aansluit bij de wensen en behoeften van de patiënt. ‘Meten is weten’ is hierbij een veelgehoorde uitdrukking. Maar meten is geen doel op zichzelf. Het is belangrijk dat een meting zinvol is en dat deze op het goede moment gedaan wordt, met een geschikt meetinstrument. Meten moet een lust zijn en geen last,...
Lees het artikelVerpleegkundige overdracht
In de zorg wordt op vele momenten informatie overgedragen, niet alleen tussen afdelingen en zorginstellingen maar ook tussen diensten. De overdracht is een risicomoment waarin essentiële informatie verloren kan gaan, met grote gevolgen voor de patiëntveiligheid. Een zorgvuldige overdracht van zowel informatie als verantwoordelijkheid is noodzakelijk om de patiëntveiligheid en continuïteit van de zorg te kunnen garanderen. Uit onderzoek naar fouten bleek dat deze...
Lees het artikelWat kan de verpleegkundige met ChatGPT?
Wie de laatste tijd het nieuws heeft gevolgd, heeft er vast al eens van gehoord: ChatGPT. ChatGPT is een op kunstmatige intelligentie gebaseerde chatfunctie. Scholieren gebruiken deze applicatie om hun werkstukken snel te maken. ChatGPT is echter ook veelbelovend voor de verpleegkundige. In dit artikel vertellen we u hoe u nu al gebruik kunt maken van ChatGPT.
Lees het artikelVerpleegkundige gesprekstechnieken
Wat in de communicatie bij de ene patiënt heel goed werkt, kan bij de andere patiënt bij voorbaat kansloos zijn. Een mooi begrip is daarom het ‘zoekend reageren’ uit het maieutische zorgconcept van Cora van der Kooij. Zoekend reageren betekent dat u als verpleegkundige goed kijkt en luistert naar de patiënt en naar uzelf. In dit artikel worden aan de hand van voorbeelden enkele communicatiemodellen behandeld, die kunnen worden gebruikt om na te denken over...
Lees het artikelVerpleegkundige zorg bij de ziekte van Parkinson
James Parkinson beschreef in 1817 voor het eerst de ziekte van Parkinson in zijn essay de ‘Shaking palsy’. Dit deed de Britse arts op basis van observaties van mensen die in Londen op straat liepen. James Parkinson beschreef in zijn essay de typische kenmerken van de ziekte: tremor, scheve houding en het looppatroon. Pas veel later, in 1912, werd de ziekte naar hem vernoemd.
Lees het artikelDe verpleegkundige aspecten van orale mucositis
Wist u dat 2,5% van de Nederlandse bevolking behandeld wordt voor kanker en dat er jaarlijks 74.500 patiënten de diagnose kanker te horen krijgen? 1 Afhankelijk van het soort kanker en de uitgebreidheid van de ziekte kan de behandeling bestaan uit een operatie, bestraling, chemotherapie, hormonale behandeling, immuuntherapie, stamceltransplantatie of een combinatie van deze behandelingen. Als gevolg van de directe effecten van cytostatica of radiotherapie op alle sneldelende...
Lees het artikel(Ont)Regel de Zorg: Patiëntveiligheid voorop!
Herkent u dat ook? Veel afspraken en protocollen die u tijdens uw werk moet volgen? Al jaren wordt er gewerkt aan het verbeteren van de patiëntveiligheid. De huidige, vaak complexe, inrichting en regelgeving vragen van verpleegkundigen om vanuit hun professionaliteit deze regels met een open blik onder de loep te nemen en daarbij oog te houden voor kwaliteit van de patiëntenzorg.
Lees het artikelNazorg na COVID-19-infectie
Ondergewicht en functieverlies liggen op de loer bij een beperkte intake en verminderde activiteit tijdens en/of na ziekenhuisopname. Bij een COVID-19-infectie speelt ook dyspneu (kortademigheid) vaak een grote rol. Welke adviezen kunnen we geven bij dyspneu? Wanneer spreekt men van ondervoeding? Welke rol spelen de fysiotherapeut en de diëtist en hoe kunnen we ze inschakelen?
Lees het artikelPijn bij kwetsbare ouderen met dementie in het ziekenhuis
De verpleegkundige die werkzaam is in het ziekenhuis komt met enige regelmaat in aanraking met de oudere patiënt met dementie die pijn ervaart. Evidentie over het herkennen en behandelen van pijn staat centraal in de richtlijn Pijn bij kwetsbare ouderen die in 2011 is verschenen. Dit artikel benadrukt het belang van adequate pijnbehandeling conform de richtlijn en de rol van de verpleegkundige.
Lees het artikelEen vluchteling met PTSS
In dit artikel wordt in het bijzonder aandacht besteed aan posttraumatische stresstoornis (PTSS) bij de vluchteling. Er wordt beschreven waaruit de PTSS-klachten kunnen bestaan, hoe u daarmee als verpleegkundige in de dagelijkse praktijk kunt omgaan en welke de specifi eke aandachtspunten zijn bij een vluchteling. Ook de behandelmogelijkheden bij PTSS wordt kort toegelicht.
Lees het artikelAnorexia nervosa, hoe te (be)handelen in een algemeen ziekenhuis?
Anorexia nervosa (AN) is een ernstige psychiatrische ziekte. Het ontstaan van AN wordt verklaard vanuit biologische, psychologische en sociale theorieën. Deze patiënten worden bij voorkeur in een gespecialiseerde klinisch psychiatrische setting behandeld, maar bij een somatische bedreiging worden ze opgenomen in een algemeen ziekenhuis. Verpleegkundige interventies zowel op somatisch als op psychisch gebied zijn noodzakelijk.
Lees het artikel'Beter Laten'-handelingen bieden ruimte voor 'gemiste zorg'
Verpleegkundigen ervaren een hoge werkdruk, maar doen ook dingen die zij eigenlijk niet zouden moeten doen. Daardoor blijven er andere dingen liggen. Wetenschappers hebben in samenwerking met Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland een lijst opgesteld van handelingen die verpleegkundigen eigenlijk niet meer zouden moeten doen: de Beter Laten-lijst.
Lees het artikelEetstoornissen
In dit artikel wordt aan de hand van een casus beschreven hoe verpleegkundigen in een algemeen ziekenhuis de signalen van anorexia nervosa kunnen herkennen en bij opname kunnen omgaan met de specifieke kenmerken van deze patiëntengroep. Hierbij wordt aandacht besteed aan diagnostiek, lichamelijke en psychische kenmerken en de mogelijk in te zetten verpleegkundige interventies.
Lees het artikelStil delier
Het neuropsychiatrische syndroom delier komt veel voor bij ouderen en heeft verstrekkende gevolgen voor de patiënt en diens familie. Er zijn drie subtypen van het delier: het hyperactieve, het hypoactieve en gemengde delier. Het hypoactieve of stil delier komt waarschijnlijk relatief vaker voor bij ouderen, maar wordt helaas regelmatig over het hoofd gezien. De verpleegkundige neemt een centrale positie in bij het vroegtijdig herkennen van het hypoactieve delier en het inzetten van...
Lees het artikelPalliatieve sedatie
Palliatieve sedatie kan ingezet worden in de laatste levensfase en wanneer iemand ondraaglijk lijdt. Naast goede medische zorg is verpleegkundige zorg heel belangrijk. Omdat er nog veel misverstanden bestaan rondom sedatie, is communicatie met patiënt, naaste(n) en betrokken hulpverleners heel belangrijk. De verpleegkundige kan hier een grote rol in vervullen. Daarnaast is een goede uitvoering van de sedatie heel belangrijk. Het doel van dit alles is dat de patiënt comfortabel...
Lees het artikelPassende zorg
Het onderwerp ‘Beter Laten’ krijgt al een paar jaar aandacht, toch blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden nog steeds dagelijks overbodige handelingen uitvoeren. Het achterwege laten van deze handelingen bespaart tijd voor zorgverleners en leed bij de patiënt. De in 2017 ontwikkelde ‘Beter Laten’ lijst is nu geüpdatet en uitgebreid met ‘Beter Doen’ aanbevelingen om meer passende zorg te bieden.
Lees het artikelPatiëntparticipatie in de zorg
Patiëntparticipatie en familieparticipatie zijn belangrijk om persoonsgerichte essentiële zorg te kunnen leveren. De huidige zorgprofessionals in het ziekenhuis zijn nog onvoldoende voorbereid op samenwerken met patiënten en familie. 1 Patiëntparticipatie betekent niet alleen uitgenodigd worden om te participeren aan de zorg en besluitvorming over de eigen zorg, maar ook aan de ontwikkeling en uitvoering van onderzoek en het vormgeven en uitvoeren van onderwijs. Shared...
Lees het artikelWat te doen of te laten bij patiënten met pijn of wonden?
Zorgprofessionals baseren hun zorgkeuzes steeds meer op het beschikbare bewijs om passende zorg te bieden. In 2017 hebben we ter ondersteuning de ‘Beter Laten’-lijst ontwikkeld. In dit artikel bespreken we het vervolg hierop, de ‘Beter Doen’- en ‘Beter Laten’-lijsten met aanbevelingen voor verpleegkundige pijn- en wondinterventies, die ingezet kunnen worden voor kwaliteitsverbetering in de praktijk.
Lees het artikelSeksueel geweld
Tegenwoordig zijn er in Nederland Centra voor Seksueel Geweld, waarin verschillende disciplines samenwerken en de zorg voor slachtoffers centraal staat. De centra doen forensisch-medisch onderzoek, leveren acute medische zorg gericht op preventie van zwangerschap en besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook leveren de centra acute psychologische zorg gericht op herstel en preventie van psychische stoornissen zoals een posttraumatische stressstoornis.
Lees het artikelDe inzet van familie op de IC
Delirium is een veelvoorkomend probleem op de intensive care (IC) en gerelateerd aan een slechtere uitkomst voor de patiënt. Omdat ongeveer een derde van de IC-patiënten belast is met de negatieve gevolgen van delirium, is het toepassen van preventieve maatregelen op de IC noodzakelijk. De huidige richtlijnen benadrukken het belang van niet-medicamenteuze strategieën, waarin verpleegkundigen een centrale rol spelen.
Lees het artikelPreoperatieve voedingszorg door verpleegkundigen
Door preoperatieve screening herkennen verpleegkundigen ondervoeding bij hun patiënt. Bij ondervoeding is aanvullende voedingszorg nodig om de voedingsstatus te verbeteren voor een beter herstel van de operatie. Een verpleegkundige interventie met vijf activiteiten werd geëvalueerd op haalbaarheid en effectiviteit in een cluster-gerandomiseerde pilotstudie. Patiënten die de verpleegkundige voedingsinterventie kregen bleken vaker te voldoen aan hun energie- en eiwitbehoefte.
Lees het artikelBejegening van een patiënt met anorexia nervosa tijdens refeeding in een ziekenhuis
Anorexia nervosa is een psychiatrische aandoening met vaak ernstige somatische gevolgen, waarvoor tijdelijke behandeling in een ziekenhuis levensreddend kan zijn. Een patiënt werkt niet altijd mee aan de behandeling. Toch moet er vanwege de hoge kans op mortaliteit gehandeld worden. In dit artikel volgen adviezen hoe u deze patiënten het beste kunt bejegenen.
Lees het artikelVallen bij ouderen: een veelvoorkomend probleem, maar wel te voorkomen
Vallen bij ouderen vormt een ernstig en over het algemeen onderschat gezondheidszorgprobleem. De ernst van het probleem wordt gevormd door de ernstige medische en sociale consequenties van het valincident enerzijds en door de hoge incidentie van vallen bij ouderen anderzijds. Ook in het ziekenhuis komen valincidenten voor, 2-15% van de patiënten valt gedurende de opname in het ziekenhuis. Verschillende oorzaken kunnen aan een valincident ten grondslag liggen. Bij een patiënt...
Lees het artikelCVA
Een cerebrovasculair accident (CVA) is een verzamelnaam voor ziektebeelden waarbij sprake is van een stoornis in de bloedvoorziening in de hersenen. In dit artikel wordt het klinisch redeneren bij een CVA-patiënt uitgewerkt met behulp van de Internationale Classificatie voor menselijk Functioneren (ICF). De ICF beschrijft het menselijk functioneren vanuit drie verschillende perspectieven.1 Stoornissen bij het CVA worden in kaart gebracht door middel van anamnese en observatie,...
Lees het artikelDe slimme pleister tijdens COVID-19
De slimme pleister verstuurt elke twee minuten gegevens betreffende de ademhaling, hartslag en axillaire temperatuur via het netwerk naar de applicatie. Indien de grenswaarden afwijken, krijgt de verpleegkundige een melding. Vervolgens worden de metingen van het afgelopen uur geopend (ook wel de trend genoemd) en zo nodig wordt direct actie ondernomen. Door de monitoring op afstand wordt de patiëntveiligheid vergroot, wat een positief effect heeft op het vroegtijdig inzetten van...
Lees het artikelBeter slapen zonder medicatie!
Goede slaap is belangrijk voor het herstel van de patiënt, zowel lichamelijk als psychisch. Verpleegkundigen spelen een belangrijke rol in de zorg voor goede slaapkwaliteit van patiënten in het ziekenhuis. Verpleegkundigen kunnen het initiatief nemen om slaapmedicatie te bespreken met de arts of niet-medicamenteuze interventies inzetten, zoals meer aandacht voor slaaphygiëne of het aanbieden van oordopjes en een oogmasker.
Lees het artikelTuchtrecht voor verpleegkundigen
Verpleegkundigen vallen onder het medisch tuchtrecht. Patiënten en naaste familie die ontevreden zijn over het handelen van een verpleegkundige kunnen hierover een tuchtklacht indienen bij het tuchtcollege. Het tuchtcollege beoordeelt of een verpleegkundige volgens de professionele standaard heeft gewerkt.
Lees het artikelBewegen tijdens ziekenhuisopname
Fysieke inactiviteit tijdens de ziekenhuisopname leidt tot onnodige fysieke achteruitgang en vergroot de kans op complicaties. Dit resulteert in een langere opnameduur en een verminderde zelfredzaamheid zowel in het ziekenhuis als thuis. Desondanks liggen patiënten bijna de gehele ziekenhuisopname in bed. Hoe kunnen we er nu voor zorgen dat patiënten minder in bed blijven liggen? En wat kunt u als verpleegkundige doen om patiënten te laten bewegen?
Lees het artikelBeroepsgeheim is zo geschonden
Verpleegkundigen en andere beroepsgroepen in de zorg hebben beroepsgeheim; zij mogen geen informatie over de patiënt doorgeven aan anderen zonder toestemming van de patiënt. Of, anders geformuleerd, het beroepsgeheim verplicht de verpleegkundige te zwijgen over alles wat zij te weten komt als verpleegkundige. Maar in de praktijk gaat het nogal eens mis en wordt het beroepsgeheim, soms onbedoeld, geschonden.
Lees het artikelDe benauwde patiënt
Dyspneu (kortademigheid of benauwdheid) is een veelvoorkomende klacht en kan zich op diverse manieren presenteren. Het is de belangrijkste klacht bij veel patiënten met een hart- of longziekte. Dyspneu kan echter ook vele andere oorzaken hebben en de diagnose is niet altijd gemakkelijk te stellen. In dit artikel wordt ingegaan op de analyse en differentiële diagnoses van dyspneu. Uiteraard wordt ook ingegaan op de verpleegkundige aspecten bij de benauwde patiënt.
Lees het artikelVerslaving aan opioïden
Het gebruik van opioïde pijnstillers brengt een risico van verslaving met zich mee. De verpleegkundige staat vaak dichter bij de patiënt dan de arts of verpleegkundig specialist die de medicatie voorschrijft. Daarom is het belangrijk dat u als verpleegkundige bewust bent van patiënten met een verhoogd risico op verslaving. Ook bij het herkennen en bespreekbaar maken heeft de verpleegkundige een belangrijke rol.
Lees het artikelPrimaire spontane pneumothorax
Bij een primaire spontane pneumothorax (PSP) is er lucht aanwezig in de pleuraholte zonder aanwijzingen voor een onderliggende longziekte. Dit is de medische term voor een klaplong. De PSP komt voornamelijk voor bij slanke, lange mannen. Roken is de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van een PSP.
Lees het artikelAudit en feedback voor evidence-based zorg
Van 2014 tot 2016 steeg het aantal indicatoren in de Nederlandse ziekenhuizen van 1.360 naar 1.551, een toename van 14%. 1 Met de komst van het elektronisch patiëntendossier is de verwachting dat het aantal kwaliteitsmetingen nog verder zal toenemen. 2 Hoe zorgen we ervoor dat al deze metingen resulteren in betere, evidence-based zorg voor de patiënt?
Lees het artikelBlaaskanker – alles over de neoblaas
In dit artikel komt aan bod wat een neoblaas is en welke interventies belangrijk zijn om in te zetten als verpleegkundige. Het aanleggen van een neoblaas heeft zowel lichamelijke als mentale gevolgen voor patiënten. Besproken wordt welke impact blaaskanker en de behandeling daarvan hebben op de patiënt.
Lees het artikelPTSS op de somatische afdeling
Er wordt een 29-jarige man opgenomen. Bij contactname valt op dat hij een afwachtende houding heeft en een onrustige psychomotoriek. Bij het afnemen van de verpleegkundige anamnese komt u erachter, dat de patiënt enkele jaren als beroepsmilitair werkzaam was en in een oorlogsgebied op uitzending is geweest.
Lees het artikelPostmortale orgaandonatie
Orgaantransplantatie is een levensreddende behandeling voor patiënten in het eindstadium van orgaanfalen. De transplantatieketen start bij orgaandonatie als onderdeel van reguliere zorg rondom het levenseinde en is uit te voeren in elk ziekenhuis met een intensive care. Orgaandonatie is een intensief traject en kenmerkt zich door een nauwe samenwerking en het leveren van gespecialiseerde behandeling en zorg.
Lees het artikelHouden van is loslaten
Wanneer een baby overlijdt, is het de taak van de verpleegkundige om alle mogelijke lichamelijke zorg te verlenen en haar/zijn expertise in te zetten bij de psychosociale begeleiding van familie en hun naasten. Het is van belang om in deze emotionele situatie eerlijk en respectvol te zijn naar ouders, ze te helpen hun kind te leren kennen in een fase waarin ze tegelijkertijd ook afscheid moeten nemen. De verpleegkundige komt tegemoet aan de wensen van de ouders en begeleidt ze op een...
Lees het artikelUrineresidu versus urineretentie
Urineretentie en urineresidu treden regelmatig op in de postoperatieve periode tijdens het ziekenhuisverblijf. Alhoewel retentie en residu op dezelfde manier kunnen worden opgespoord met de bladderscan en deze twee begrippen taalkundig op elkaar lijken, hebben ze een wezenlijk andere betekenis en behoeven dus ook een andere handelswijze van de verpleegkundige.
Lees het artikelHanden wassen; de puntjes op de i!
Hygiëne is sinds Florence Nightingale (1820-1910) een basisvaardigheid voor iedere verpleegkundige. Nightingale ontwikkelde een sterk besef voor goede hygiëne in de zorg voor zieken tijdens de Krimoorlog in 1853. Zij bood in die oorlog haar diensten als verpleegster aan, en verzorgde met een groep van 38 verpleegsters in Scutari (Turkije) de gewonden van het slagveld. In eerste instantie had Nightingale niet het verband gelegd tussen de slechte hygiëne en ziekten als tyfus,...
Lees het artikelEen ernstig incident (calamiteit)
Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten zijn dagelijks aan het werk om de beste én de meest veilige zorg aan patiënten te leveren. In het uitvoeren daarvan ontstaan incidenten, waarvan sommige dermate ernstig zijn dat zij door een onafhankelijke onderzoekscommissie onderzocht worden. Wat nu als u hiermee te maken krijgt? Weet u hoe deze procedure in elkaar steekt en hoe om te gaan met patiënt of naasten?
Lees het artikelReumatoïde artritis
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische auto-immuunziekte die gekenmerkt wordt door gewrichtsontstekingen. Vroegherkenning is essentieel, want door vroeg in het ziekteproces te starten met medicamenteuze behandeling wordt gewrichtsschade voorkomen dan wel beperkt. De verpleegkundige zorg bestaat uit voorlichting en educatie, het systematisch monitoren van ziekteactiviteit en comorbiditeit, en het bieden van psychosociale ondersteuning.
Lees het artikelPijn op de borst
De meeste mensen hebben ooit pijn of een steek op de borst gehad. Een naar gevoel, waarbij al snel gedacht wordt aan hart- of longproblemen. Pijn op de borst kan echter verschillende oorzaken hebben. Het kan een symptoom zijn van een levensbedreigend probleem, zoals een hartinfarct, maar het kan ook een gevolg zijn van overbelaste spieren na inspaninning. In de praktijk is het soms moeilijk om de oorzaak van pijn op de borst te duiden. Zorgverleners kunnen met behulp van klinisch redeneren...
Lees het artikelHigh risk medicatie
Het implementeren van het thema ‘High risk medicatie’, onderdeel van het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS-)programma, is voor ziekenhuizen en de verpleegkundige beroepsgroep een dagelijkse uitdaging in een weerbarstige werkpraktijk. Uit de Centrale Medicatiefouten Registratie (CMR) blijkt dat er veel fouten gemaakt worden bij parenterale geneesmiddelen. 1 Vaak bij de toediening, die dikwijls door verpleegkundigen wordt gedaan. Om fouten en letsel te voorkomen en het aantal...
Lees het artikelPericarditis en pericardvocht
Pericarditis is een ontsteking van het pericard. Dit zijn de vliezen die rond het hart zitten, ook wel het hartzakje genoemd. Het pericard zorgt ervoor dat het hart vrij kan bewegen tijdens de systole en de diastole. Het hartzakje, gevuld met pericardvocht, zit als een stootkussen om het hart heen. Pericarditis kan mild verlopen, waarbij patiënten lichte pijn op de borst en koorts ervaren. Maar het kan ook een ernstiger beloop hebben, waarbij een grote hoeveelheid pericardvocht de...
Lees het artikelPlaatsing elektroden tijdens cardioversie bij atriumfibrilleren
Elke dag rijzen er vragen over de uitvoering van zorg. Dat is goed, want evidence-based practice (EBP) kan helpen de vragen te beantwoorden. Veel verpleegkundigen weten echter niet goed hoe te beginnen. Dit artikel geeft hopelijk wat handvatten. Een Cardiac Care Unit (CCU-)verpleegkundige heeft EBP toegepast om de verpleegkundige zorg te evalueren en te komen tot gezamenlijke besluitvorming.
Lees het artikelDiabetische voet
Tijdens de COVID-pandemie kwam al snel ook de diabetische voet in het nieuws. Omdat patiënten niet naar de polikliniek durfden te komen of omdat deze gesloten was, zagen de ziekenhuizen al snel meer diep geïnfecteerde voeten op de Spoedeisende Hulp (SEH) en werden er meer amputaties gemeld. Dit geeft heel goed weer hoe kwetsbaar mensen zijn met een diabetische voet die niet goed behandeld kan worden. Het snel herkennen en het opstarten van adequate zorg bij een diabetische voet is...
Lees het artikelMelden en analyse van incidenten
Tijdens de uitvoering van werkzaamheden in de dagelijkse praktijk van een verpleegkundige kunnen incidenten optreden die direct of indirect consequenties hebben voor de patiëntenzorg. Door deze incidenten te melden en te onderzoeken kunnen onderliggende barrières (knelpunten) geïdentificeerd worden. Op basis van de analyse van deze barrières worden verbetermaatregelen geformuleerd en geïmplementeerd in de zorg.
Lees het artikelBeëindiging medisch zinloos handelen
Een arts hoeft een patiënt niet zo lang mogelijk in leven te houden indien er sprake is van medisch zinloos handelen. De behandeling is dan niet meer in het belang van de patiënt. In dit artikel wordt aan de hand van een casus ingegaan op wat nu eigenlijk medisch zinloos handelen is en welke rol de verpleegkundige hierin kan spelen voor de patiënt of de familie.
Lees het artikelOverbelasting van mantelzorgers
Komt u als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist in aanraking met mantelzorgers, in de wijkzorg, het ziekenhuis, de zorginstelling, de arbodienst of op school? De richtlijn Mantelzorg geeft verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten handvatten om mantelzorgers tijdige en passende ondersteuning te bieden en daarmee overbelasting van mantelzorgers te signaleren, te voorkomen of te verminderen. De richtlijn is in het vierde kwartaal beschikbaar op...
Lees het artikelVulvacarcinoom
Bij vulvacarcinoom is er sprake van kanker in het vulvaire gebied. Het vulvaire gebied omvat de labia majora (buitenste schaamlippen), de labia minora (binnenste schaamlippen), de clitoris en ingang van de vagina doorlopend tot aan het perineum. De incidentie van vulvacarcinoom bedraagt jaarlijks ongeveer 400 vrouwen. Dit zijn met name vrouwen ouder dan 70 jaar (> 54%). Het betreft een zeldzame vorm van kanker en wordt daarom gecentraliseerd behandeld: niet...
Lees het artikelMyotone dystrofie type 1
Myotone dystrofie type 1 (MD1) is een erfelijke en langzaam progressieve aandoening. Kenmerken zijn het vertraagd ontspannen van spieren (myotonie) en langzaam toenemende spierzwakte (dystrofie). Daarnaast kunnen verschillende organen betrokken zijn die uiteenlopende klachten veroorzaken. MD1 is de meest voorkomende erfelijke spierziekte bij volwassenen. Wanneer een van de ouders deze aandoening heeft, heeft elk kind 50% kans deze te erven.
Lees het artikelMoeilijke patiënt of moeilijke begeleiding?
Mohammed werd opgenomen met letsel aan de frontaalkwab na een ongeval. Hij was onrustig en gedroeg zich agressief. Door een continue ontslagwens bleek hij niet te handhaven op een verpleegafdeling en belandde in 5-punts fixatie op de intensive care. Na enige tijd werd hij overgeplaatst naar de Psychiatrisch Medische Unit (PMU). Door de structuur die hem geboden werd en het feit dat hij er niet kon weglopen was hij daar te handhaven. De bejegening op een PMU is meer gericht op...
Lees het artikelTrombose en kanker
Trombose en kanker lijken bijna onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. Trombose en longembolie worden als één aandoening gezien, te weten veneuze trombo-embolie (VTE). Ondanks dat we steeds beter weten hoe trombose voorkomen kan worden, blijft dit ziektebeeld een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. De verpleegkundige of verpleegkundig specialist kan een belangrijke rol vervullen bij de diagnose, behandeling, begeleiding en nazorg van de patiënt die...
Lees het artikelStatistische basisbegrippen
Het implementeren van nieuwe interventies in de verpleegkundige praktijk vraagt naast vaardigheden gericht op planning en organisatie, begrip van verplegingswetenschappelijk onderzoek. Verplegingswetenschappelijk onderzoek kan plaatsvinden met verschillende typen designs, waarbij iedere opzet zijn eigen kenmerken heeft. Interventieonderzoek is waarschijnlijk het meest relevant voor de verpleegkundige praktijk. Daarom worden in dit artikel de belangrijkste begrippen en effectmaten uit...
Lees het artikelFantoompijn na een beenamputatie
Fantoompijn is een veelvoorkomend probleem bij patiënten na een beenamputatie. Om fantoompijn in de verpleegkundige praktijk te herkennen, worden in dit artikel de kenmerken van en verschillen tussen fantoompijn, fantoomsensaties en stomppijn uitgelegd. De factoren die mogelijk van invloed zijn op het ontstaan en het beloop van fantoompijn komen hier ook bij aan bod. Het tweede gedeelte van het artikel is gericht op de (para)medische en verpleegkundige behandelmogelijkheden en...
Lees het artikelAandacht voor intimiteit en seksualiteit bij ziekte
Ziekte – in je eigen lijf of in dat van je partner – kan grote gevolgen hebben voor intimiteit en seksualiteit. Zeker als er blijvende veranderingen of beperkingen optreden vraagt dat om aanpassingen. De taak van een zorginstelling is om mensen hierover te infomeren en hen hierbij te begeleiden. Dit artikel gaat over wat u als verpleegkundige op dit gebied kunt betekenen.
Lees het artikelTuberculose
Volgens cijfers van de WHO ontwikkelden in 2013 9 miljoen mensen tuberculose en overleden er over de hele wereld 1,5 miljoen mensen aan deze ziekte. Na hiv/aids is tuberculose de infectieziekte waaraan wereldwijd de meeste mensen overlijden. In de eerste helft van de vorige eeuw was tuberculose ook in Nederland nog een volksziekte. Inmiddels behoort Nederland tot de laag-incidente landen: de incidentie is gedaald tot 4,9: 100.000 inwoners. Vroegtijdige herkenning en goede behandeling...
Lees het artikelSubarachnoïdale bloeding
De meeste mensen hebben wel gehoord van een ‘hersenbloeding’. De oom van uw beste vriendin, de moeder van uw klasgenoot, of misschien zelfs iemand in uw eigen familie. Een hersenbloeding komt in enkele varianten voor, afhankelijk van de locatie van de bloeding. In dit artikel volgen we de casus van mevrouw Trom, een fictief persoon, die opgenomen wordt in het ziekenhuis met een subarachnoïdale bloeding (SAB). Onder de cerebrovasculaire accidenten (CVA’s) is dit een...
Lees het artikelRichtlijn koorts bij kinderen
Koorts bij kinderen is een frequente reden voor een bezoek aan de Spoedeisende Hulp. De uitdaging is het vroegtijdig onderscheiden van kinderen met een ernstige infectie van de grote meerderheid van kinderen met een zelflimiterende aandoening. Met het dalen van de incidentie van ernstige infecties sinds de introductie van verschillende vaccinaties, is ook de ervaring met de beoordeling van het ernstig zieke kind minder groot geworden. Het feit dat per jaar nog 23 kinderen in Nederland...
Lees het artikelZuurstofsaturatie
Zuurstoftherapie wordt zeer frequent toegepast op intensive care units, medische afdelingen, verzorgingshuizen en zelfs in de thuissituatie. Een goed begrip van de indicaties, gevolgen en risico’s van zuurstoftoediening is voor de zorgverlener van groot belang. Monitoring van de hoeveelheid zuurstof in het bloed kan hierbij in belangrijke mate bijdragen aan een veilige en correcte omgang met zuurstof.
Lees het artikelBètablokkers
Bètareceptorblokkerende sympathicolytica, ook wel bèta-adrenoreceptorantagonisten genoemd, zijn het meest bekend onder de naam bètablokkers. Deze bètablokkers worden met name in de cardiologie en interne geneeskunde gebruikt vanwege hun werking bij circulatoire aandoeningen. Aangezien de prevalentie en incidentie van hart- en vaatziekten hoog is en deze aandoeningen veel ziekenhuisopnamen veroorzaken, zult u als verpleegkundige in elk willekeurig specialisme te...
Lees het artikelSlikscreening verhoogt patiëntveiligheid
Neurologieverpleegkundigen hebben een proactieve aanpak om aspiratiepneumonieën te voorkomen op hun afdeling. Zij zijn geschoold en getraind in het toepassen van de slikscreeningstest. Met deze test kunnen zij aspiratiepneumonie voorkomen en gerichte maatregelen treffen. Deze test duurt gemiddeld 3 à 5 minuten. Dit artikel beschrijft een slikstroomdiagram. Dankzij dit diagram kan een neuroverpleegkundige proactief en zelfstandig handelen. Bij een positieve sliktest schakelt...
Lees het artikelKunt u het nog uitleggen?
Zeg eens eerlijk… kunt u nog rekenen zonder rekenmachine? Sinds de invoering van de zakrekenmachine in het basisonderwijs blijkt de gemiddelde leerling (en verpleegkundige) de standaard rekenbewerkingen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen) niet op automatisch, operationeel niveau te beheersen. Bij het oplossen en verdunnen zijn het deze basisvaardigheden die het de verpleegkundige in eerste instantie moeilijk maken. Het is dus goed om eerst maar eens de basis te kijken....
Lees het artikelRisicogedrag en vrijheidsbeperking in het ziekenhuis
Op de afdeling Neurologie is een man van 43 jaar opgenomen na een herseninfarct. Na drie weken is hij redelijk hersteld en wacht hij op overplaatsing naar een verpleeghuis om daar verder te revalideren. Er is nog sprake van een paretische arm en cognitieve beperkingen. De afgelopen dagen is hij toenemend onrustig, de verpleging trof hem een paar keer niet op zijn kamer. De verpleegkundige van de dagdienst hoort dat hij gisteravond weer was weggelopen en door zijn familie is teruggebracht....
Lees het artikelGrenzen aan zorg
Meer dan de helft van de verpleegkundigen wordt tijdens het werk geconfronteerd met agressie en geweld van patiënten, cliënten of hun familieleden. Oplopende wachttijden en bezorgdheid zijn voor externen vaak aanleiding voor frustratie of agressie. Hoe kunnen verpleegkundigen omgaan met de toenemende agressie?
Lees het artikelAnalyse van invoering Spoed Interventie Systeem
Het Spoed Interventie Systeem (SIS) is in Nederlandse ziekenhuizen verplicht ingevoerd om de zorg voor de vitaal bedreigde patiënten te verbeteren. Heeft dit er nu voor gezorgd dat verpleegkundigen en artsen deze patiënten sneller herkennen en behandelen? Onderzoek laat zien dat het aantal reanimaties, ongeplande opnames op de Intensive care en het aantal sterfgevallen is afgenomen. Daarnaast zijn professionals tevreden met de invoering ervan.
Lees het artikelWerken met de Meldcode
Zorgprofessionals kunnen een belangrijke rol spelen bij het signaleren van en handelen bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. Om de zorgprofessional hierin te ondersteunen is sinds 2013 de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van kracht.
Lees het artikelTENS, een non-farmacologische pijninterventie
Transcutane elektrische neurostimulatie (TENS) is een non-farmacologische interventie om pijn te reduceren en draagt bij aan een verminderd gebruik van analgetica (pijnmedicatie). De patiënt kan, na een (professionele) uitleg, deze therapie zelfstandig toepassen op tijden die inpasbaar zijn in het dagelijks leven. In dit artikel wordt uitleg gegeven over het werkingsmechanisme van TENS, welk programma het meest geschikt is voor het soort pijn en wat de rol is die de verpleegkundige...
Lees het artikelCRM-communicatie in de neonatale reanimatie
Een reanimatie van een pasgeborene is een zeer ingrijpende gebeurtenis: zowel voor de ouders als voor de betrokken hulpverleners. Gestructureerd handelen, communiceren en evalueren zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Communicatie door middel van Crew Resource Management (CRM) bevordert de vaardigheden die essentieel zijn voor een goede samenwerking en communicatie in acute medische situaties.
Lees het artikelStressmanagement bij recent afgestudeerde verpleegkundigen
Tijdens acute situaties treedt er onder recent afgestudeerde verpleegkundigen stress en onzekerheid op door een gebrek aan ervaring. Klinische verslechteringen worden vaak gemist, omdat een pas afgestudeerde verpleegkundige het lastig vindt bij patiënten onderscheid te maken tussen acute problematiek en niet-acute problematiek. De onvoldoende voorbereiding op deze situaties en onvoldoende ervaring leiden tot toename van fouten die direct effect kunnen hebben op de patiënt.
Lees het artikelLongembolie
Een longembolie is een ziektebeeld met een hoge mortaliteit wanneer het ziektebeeld laat erkend of inadequaat behandeld wordt. Omdat de symptomen sterk uiteen kunnen lopen, is het soms lastig het ziektebeeld te herkennen. De ernst hangt af van de omvang van de longembolie en de locatie in het longvaatbed.
Lees het artikelVulvaire lichen planus
Vulvaire klachten werden lange tijd beschouwd als een ongepast onderwerp om over te spreken. Het gevolg hiervan is dat vulvaire klachten de afgelopen decennia minder aandacht kregen. De laatste jaren heeft hierin een verandering plaatsgevonden. Binnen de huidige gezondheidszorg zien huisartsen steeds vaker vrouwen met klachten in het vulvaire gebied. Voor een groot deel worden deze klachten door de huisarts behandeld. Soms is er een doorverwijzing nodig naar een ziekenhuis, vooral bij...
Lees het artikelDiabetische ketoacidose
Diabetische ketoacidose (DKA) komt vooral voor bij patiënten met diabetes mellitus type 1 (DM1), maar kan ook voorkomen bij DM2. De meest voorkomende aanleiding voor DKA is een infectie, gevolgd door inadequaat gebruik van insuline bij bestaande diabetes mellitus. Ongeveer de helft van de patiënten presenteert zich met een verminderd bewustzijn en een kwart is buiten bewustzijn. Diagnostiek is belangrijk om de oorzaak (luxerend moment) te achterhalen
Lees het artikelLegionellapneumonie
Legionellapneumonie valt onder community-aquired pneumonia (CAP) en werd voor het eerst in 1977 gediagnosticeerd. Het wordt ook wel de veteranenziekte genoemd: 34 Amerikaanse veteranen overleden aan een ernstige longontsteking na een bezoek aan de jaarlijkse conventie van het Amerikaanse legioen in Philadelphia. In Nederland raken per jaar 300 tot 400 mensen besmet met de bacterie Legionella pneumophila . De longontsteking kan ernstig verlopen, waardoor deze relatief vaak leidt tot een...
Lees het artikelTrombocytentransfusie: profylactisch of alleen therapeutisch?
Hematologiepatiënten kunnen door de ziekte of behandeling met chemotherapie te maken krijgen met trombocytopenie (lage aantallen bloedplaatjes). Om bloedingen te voorkomen geeft de verpleegkundige een trombocytentransfusie (TT), zodra de trombocyten te laag worden. Is dit de beste benadering of kun je bij volwassen patiënten wachten met transfusie tot er tekenen van bloeding zijn?
Lees het artikelPositieve gezondheid
Het Nederlandse zorgsysteem is ziektegericht ingericht. In de opleiding leren we over ziekten en verpleegkundigen werken meestal in ziektegerichte organisaties. Toch noemen we het gezondheidszorg. Zouden we dan niet beter gezondheid als vertrekpunt kunnen nemen? In dit artikel wordt beschreven wat dat concreet kan betekenen voor de verpleegkundige, die van oorsprong dicht bij de patiënt staat.
Lees het artikelVroegtijdige palliatieve zorg
Ondanks dat de helft van de patiënten met gemetastaseerde longkanker bij diagnose palliatief is en grote moeite heeft om kwaliteit van leven te behouden, blijkt uit het verbetersignalement van Zorginstituut Nederland dat palliatieve zorg laat wordt ingezet. Dit artikel gaat de effecten na van vroegtijdig inzetten van palliatieve zorg en zet uiteen uit welke elementen vroegtijdige palliatieve zorg kan bestaan.
Lees het artikelAchter de schermen bij meningokokkenziekte
‘Dodelijke bacterie rukt op in Nederland: 11 doden, 57 ernstig zieken 1 ' Met deze kop in het AD ontstond in het voorjaar van 2018 publieke onrust rondom de meningokokken bacterie. Wat houdt de meningokokkenbacterie en de verspreiding ervan nu precies in? Hoeveel risico lopen we om ziek te worden? Wat gebeurt er in de het publieke gezondheidsdomein om ons te beschermen tegen deze bacterie? In dit artikel nemen we een kijkje achter de schermen van de infectieziektebestrijding in...
Lees het artikelClaudicatio intermittens of etalagebenen
‘Hoe wordt de aandoening genoemd waarbij patiënten pijn in de benen hebben bij lopen, maar als ze stilstaan de pijn verdwijnt?’ Niemand van de deelnemers van ‘De Slimste Mens’ wist het antwoord. Etalagebenen is hetzelfde als claudicatio intermittens (CI) en betekent met tussenpozen mank lopen. Patiënten die CI hebben, krijgen bij lopen pijn en een vermoeid gevoel in de benen, als ze stilstaan – bijv. voor een etalage – verdwijnt de pijn, zie...
Lees het artikelOptimale hartfalenzorg
Hartfalen is wereldwijd een groeiend gezondheidsprobleem en een van de belangrijkste oorzaken van ziekenhuisopnames. De behandeling van hartfalen vereist voortdurende monitoring en zorg. Deze situatie legt een enorme last op patiënten en op onze gezondheidszorgsystemen. Het ‘Optimale hartfalenzorg thuis’ project is een initiatief dat gericht is op het verbeteren van de zorg voor hartfalenpatiënten door thuis te behandelen en monitoren.
Lees het artikel(Waarderend) auditen
Het vroegtijdig opsporen van risico’s en voorkómen van ongewenste voorvallen zijn belangrijk om de patiëntveiligheid te kunnen waarborgen. Om preventieve verbeterkansen in kaart te brengen, kan het instrument auditen ingezet worden. In dit artikel nemen de auteurs u mee in de wijze waarop een audit wordt uitgevoerd in een ziekenhuis en wat uw rol als verpleegkundige hierin is.
Lees het artikelSteen en been klagen
‘Ik neem liever nog geen plaats, dokter!’, zegt de patiënt zuchtend en steunend. De patiënt is door de huisarts met spoed ingestuurd naar het ziekenhuis in verband met onhoudbare pijnklachten en bloed in de urine. Na al verscheidene rondjes in de wachtkamer te hebben gelopen, komt patiënt met een van pijn vertrokken gezicht de spreekkamer binnen. Ondanks de pijnstilling van de huisarts heeft hij hevige pijnklachten in de flank. De pijnmedicatie heeft slechts...
Lees het artikelPseudomyxoma peritonei (PMP)
Pseudomyxoma peritonei (PMP) is een zeer zeldzame aandoening die zich kenmerkt door mucineuse (slijmerige) ascites, meestal veroorzaakt door een geperforeerde mucocele van het appendix met hierin mucineus neoplasma (AMN). Door het zeldzame voorkomen, de atypische symptomen, de moeilijk te diagnosticeren ziekte en de specialistische behandeling, cytoreductive surgery (CRS) en hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC), vraagt dit om expertise van alle betrokken zorgverleners.
Lees het artikelPreoperatieve voedingszorg
Om herstel van een operatie zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen, moeten patiënten met (of met risico op) ondervoeding vóór de operatie al in een betere voedingstoestand worden gebracht. Hiertoe worden alle chirurgische patiënten gescreend op het risico van ondervoeding tijdens het bezoek op de polikliniek. Patiënten met (of risico van) ondervoeding krijgen extra voedingszorg aangeboden. In dit artikel beschrijven we een systematisch literatuuroverzicht naar...
Lees het artikelMyositis
Myositis betekent letterlijk spierontsteking. Het is een zeldzame, behandelbare auto-immuunziekte. Kenmerkend is subacute spierzwakte, met bij een deel van de patiënten ook betrokkenheid van bijvoorbeeld huid of longen. Er zijn vier subtypen te onderscheiden met elk specifieke kenmerken. Intensieve medicamenteuze behandeling is nodig om ernstige, potentieel levensbedreigende, complicaties te voorkomen.
Lees het artikelOesofaguscarcinoom
Wereldwijd is er een toename in de incidentie van het oesofaguscarcinoom. Dit is onder meer te wijten aan de levensstijl (roken, alcoholgebruik, obesitas) en aan gastro-oesofageale reflux. De aandoening kenmerkt zich onder andere door passageklachten, vermagering, vermoeidheid, reflux, dyspeptische klachten en retrosternale pijn. Minder dan de helft van de patiënten die zich presenteren op de polikliniek met een oesofaguscarcinoom kan curatief behandeld worden. Dit komt doordat klachten...
Lees het artikelANCA-geassocieerde vasculitis (AAV)
Vasculitis is de verzamelnaam voor een aantal ernstige, chronische ziektebeelden waarbij de wand van bloedvaten ontstoken raakt. Daardoor krijgen achterliggende organen onvoldoende zuurstof, waardoor ze minder gaan functioneren of zelfs afsterven. Bij drie vormen van vasculitis is een verband aangetoond tussen de ziekte en de aanwezigheid in het bloed van antineutrofiele cytoplasmatische antistoffen oftewel ‘ANCA’. In dat geval spreken we van 'ANCA-geassocieerde vasculitis', of...
Lees het artikelBRMO-bestrijding in de langdurige zorg
Bijzonder resistente micro-organismen, oftewel BRMO, zijn micro-organismen die resistent zijn tegen de eerstekeuze antibiotica of tegen meerdere groepen antibiotica. Antibioticaresistentie is een dreigend volksgezondheidsprobleem. De vanuit volksgezondheidsperspectief meest belangrijke BRMO zijn de carbapenemaseproducerende Enterobacteriaceae (CPE). Andere belangrijke BRMO zijn MRSA (meticillineresistente Staphylococcus aureus) en VRE (vancomycineresistente Enterococcus). De bestrijding van...
Lees het artikelTestiscarcinoom
Testiscarcinoom komt vaak voor bij mannen op jonge leeftijd. Een diagnose die op een totaal onverwacht moment komt. Het treft mannen midden in het leven, vaak bezig met hun carrière en/of aandacht voor het stichten van een gezin. De impact is enorm zowel op degene die de diagnose testiscarcinoom krijgt als de naasten. De termijn tussen diagnose en chirurgische behandeling is minder dan 72 uur. In deze korte tijd moet een inventarisatie gedaan worden van de...
Lees het artikelPost-COVID en hyperbare zuurstoftherapie
Post-COVID is een relevant probleem voor de betrokken patiënten, hun sociaal netwerk en de maatschappij. Als verpleegkundige of verpleegkundig specialist kunt u in elk vakgebied met post-COVID-patiënten geconfronteerd worden. Door kennishiaten is er soms sprake van onbegrip voor of zelfs ontkenning van het ziektebeeld.
Lees het artikelILD, wat moet je ermee?
ILD staat voor ‘interstitial lung diseases’. Dit is de Engelse verzamelterm voor ruim 150 longziekten. Het interstitium is de extracellulaire ruimte tussen de alveoli en de bloedvaten. Hierin vindt de gaswisseling plaats: de opname van zuurstof en afgifte van koolzuur. In een drieluik worden de meest voorkomende ziektebeelden beschreven: sarcoïdose, longfibrose en een groep zeldzame ziektebeelden. In dit eerste artikel gaat het dus over sarcoïdose.
Lees het artikelKraamvrouwenkoorts
Kraamvrouwenkoorts, ook wel puerperale sepsis genoemd, is een infectie veroorzaakt door een Streptococcus pyogenes, die vrouwen in het kraambed kunnen krijgen. Doordat de symptomen erg uiteen kunnen lopen en de presentatie vaak aspecifiek is, is de infectie moeilijk te herkennen. Zonder (tijdige) behandeling heeft de infectie een zeer snelle progressie en is er een hoog risico op complicaties en mortaliteit.
Lees het artikelAmylase
Amylase is een verteringsenzym. De normaalwaarde van amylase is < 100 U/L. Ongeveer 40-45% van de amylase wordt geproduceerd in de alvleesklier en 55-60% in de speekselklieren. Kleine hoeveelheden worden geproduceerd door de eileiders, testes, longen, schildklier, amandelen en sommige kwaadaardige neoplasmata. Verder kan het voorkomen in cystevloeistof, moedermelk, zweet en tranen. De nieren scheiden amylase uit (25%) en het mononucleaire fagocytensysteem verwijdert amylase...
Lees het artikelEen dialysepatiënt op de verpleegafdeling
Voor de ene verpleegkundige is het dagelijkse kost, maar voor de ander een zeldzaamheid: een patiënt op de afdeling die moet (gaan) dialyseren. Wat gebeurt er bij dialysebehandelingen en welke rol hebben verpleegkundigen en/of zorgverleners hierbij?
Lees het artikelMünchausen- 'by proxy'-syndroom
Jaarlijks zijn er in Nederland ruim 100.000 kinderen slachtoffer van kindermishandeling. Bij kindermishandeling kan gedacht worden aan lichamelijke en geestelijke kindermishandeling, affectieve en lichamelijke verwaarlozing, kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik, huiselijk geweld of psychische mishandeling. Een minder voorkomende vorm van kindermishandeling is het Münchhausen-‘by-proxy’-syndroom (MBPS). Tegenwoordig spreken we liever over pediatric condition...
Lees het artikelDe rol van negatieve-druktherapie bij preventie van wondinfecties
Per jaar vinden wereldwijd ruim 250 miljoen grote chirurgische ingrepen plaats. In Nederland zijn dat er 1,5 miljoen. 1 Meestal verloopt het herstel goed, maar dat is niet vanzelfsprekend. Patiënten met hun wonden staan bloot aan vele potentiële gevaren. Infectie van de chirurgische wond is een van de belangrijkste complicaties. Verpleegkundige zorg is van invloed op deze complicatie en dus zijn wondinfecties verpleegsensitieve indicatoren. Een wondinfectie heeft een enorme impact...
Lees het artikelEndocarditis
Infectieuze endocarditis (IE) is een progressieve ontsteking van de binnenkant van het hart en/of de hartkleppen, die in de meeste gevallen veroorzaakt wordt door bacteriële infectie. Het is een ernstige ziekte, want door de ontsteking kunnen de hartkleppen en de omliggende structuren en kleppen beschadigd raken. Dit kan leiden tot hartfalen en ritme- en geledingsstoornissen. Daarnaast kan endocarditis sepsis, een CVA en perifere embolieën veroorzaken. Het is een complex...
Lees het artikelRisico’s van voedingssupplementen tijdens chemo- en immunotherapie
Naast medicijnen voorgeschreven door artsen en verpleegkundig specialisten (oncologie) zijn er vrij verkrijgbare geneesmiddelen, voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen beschikbaar, zogeheten complementaire en alternatieve medicijnen (CAM). Dit artikel beschrijft de risico’s van het gelijktijdig gebruik van voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen, in het bijzonder voor oncologische patiënten die worden behandeld met chemo- of immunotherapie. De mogelijke interacties...
Lees het artikelComplicaties van de perifere intraveneuze infuuscanule
Complicaties bij een perifere intraveneuze infuuscanule (iv-canule) komen veel voor en kunnen zeer ernstige gevolgen hebben. Er bestaat in Nederland nog geen richtlijn voor infuuszorg. Ziekenhuizen hanteren verschillende protocollen. De belangrijkste spelregels op een rij.
Lees het artikelInflammatoir mammacarcinoom
Inflammatoir mammacarcinoom (IMC) of mastitis carcinomatosa is een vrij zeldzame vorm van borstkanker die vaak bij jongere vrouwen optreedt en een agressief beloop heeft. De klachten en verschijnselen worden besproken en welke behandelingen mogelijk zijn.
Lees het artikelCardiale amyloïdose
Amyloïd is een eiwit dat verkeerd gevouwen is en dat in vele organen kan neerslaan. Als amyloïd in het hart neerslaat en ophoopt wordt dit cardiale amyloïdose (CA) genoemd, een infiltratieve cardiomyopathie, waarbij het hart daardoor steeds stugger wordt. CA kan leiden tot hartfalen en ritmestoornissen. Vaak wordt CA pas laat ontdekt. Het is een ernstige ziekte, waarbij vroege herkenning belangrijk is om de juiste behandeling te starten. De aandoening vereist een...
Lees het artikelAcute pancreatitis
Acute pancreatitis is een ontsteking van de alvleesklier (pancreas) en kan gepaard gaan met een systemische ontstekingsreactie, waardoor de functie van andere organen of orgaansystemen ook aangetast kan worden. Acute pancreatitis komt in Nederland bij ongeveer 16 op de 100.000 mensen voor. De incidentie neemt toe met de leeftijd. Het klinisch beloop van het ziektebeeld hangt af van de ernst en verloopt in 80% van de gevallen mild. In 20% van de gevallen gaat het om...
Lees het artikelLymfoedeem
Lymfoedeem is een chronische aandoening die vaak langzaam begint en progressief verloopt. Bij lymfoedeem treedt er zwelling op van een lichaamsdeel door ophoping van lymfevocht vanwege tekortschieten van het lymfesysteem. Als verpleegkundige kunt u te maken krijgen met mensen met (risico op) lymfoedeem. Daarom is het belangrijk kennis te hebben van lymfoedeem om uw handelen daarop te kunnen afstemmen.
Lees het artikelDe Cardiologische Zorgbrug
Van de cardiologische patiënten van 70 jaar en ouder die met een myocardinfarct of hartfalen worden opgenomen in het ziekenhuis, worden respectievelijk 20% en 25% binnen een halfjaar heropgenomen en is 10% en 22% na een halfjaar overleden. 1 Transmurale, multidisciplinaire zorg voor kwetsbare oudere cardiologische patiënten die met ontslag naar huis gaan, heeft de potentie om heropname en overlijden te reduceren. 2,3
Lees het artikelPijn bij pasgeborenen
Tot aan het eind van de jaren tachtig was de heersende overtuiging dat pasgeborenen geen pijn konden voelen. In Nederland is de intensieve zorg voor pasgeborenen gecentreerd in de acht academische centra en twee niet-academische ziekenhuizen. In dit artikel wordt ingegaan op de stand van zaken op het gebied van verpleegkundig, maar ook medisch pijnmanagement.
Lees het artikelTorsade de pointes
Torsade de pointes (TdP) is een vorm van ventriculaire tachycardie die wordt gekenmerkt door een typisch elektrocardiogram (ecg-)patroon, waarbij het QRS-complex als een golfbeweging draait om de iso-elektrische basislijn van het ecg. Torsade de pointes is Frans en betekent ‘draaien van de punten’ en verwijst naar de veranderende as van de QRS-complexen. TdP kan leiden tot ventrikelfibrilleren en plotse hartdood als het niet snel wordt behandeld. In dit artikel bespreken we de...
Lees het artikelVitamine-D-tekorten, een onderbelicht probleem in de ambulante psychiatrie
Vitamine D is van belang voor sterke botten en spieren. Sterke botten worden vanaf de jeugd tot en met ongeveer het 35e levensjaar gevormd. Na het 50e levensjaar verliezen vrouwen gemiddeld 50% van hun botmassa. Bij mannen is dit 20 tot 30%. Daarnaast is vitamine D van invloed op vele andere processen in ons lichaam, zoals het cognitief functioneren van de mens.¹ Een tekort aan vitamine D lijkt een wereldwijd probleem. Vroeger kwam het vooral veel voor in de grote steden en dan met...
Lees het artikelUitwendige versie bij stuitligging
Sommige baby’s liggen in een stuitligging. Dit betekent een stuitbevalling of een keizersnede. Men kan echter ook de baby proberen te draaien voor de bevalling. Deze handeling wordt al jaren uitgevoerd. Recent staat deze weer in de belangstelling, omdat een keizersnede zo kan worden voorkomen. Daarbij biedt het ook financiële voordelen. In de praktijk blijkt dat deze handeling nog niet altijd wordt uitgevoerd bij de patiënten die hiervoor in aanmerking komen. Reden is dat...
Lees het artikelKanker en het behouden van de vruchtbaarheid bij de vrouw
Als een vrouw in de vruchtbare levensperiode geconfronteerd wordt met (borst)kanker en een behandeling met chemotherapie nodig heeft, zijn er tegenwoordig verschillende mogelijkheden om haar vruchtbaarheid te preserveren: een in-vitrofertilisatie (IVF-)behandeling waarna embryo’s worden ingevroren, het invriezen van eicellen of het operatief verwijderen van stukjes ovariumcortex of een heel ovarium. Een goede counseling is essentieel, waarbij voor- en nadelen worden afgewogen....
Lees het artikel(Risico op) lymfoedeem na borstkanker
Lymfoedeem is een symptoom dat onder andere kan optreden na de behandeling van borstkanker. Lymfoedeem kan behoorlijk ingrijpen in de kwaliteit van leven. Voor patiënten die risico hebben op het ontwikkelen van lymfoedeem is het van belang op het juiste moment gerichte informatie te krijgen. Op basis daarvan kan men zelf keuzes maken in de re-integratie naar het dagelijks leven, zoals dat voor de behandeling werd geleid. De herziene richtlijn Lymfoedeem, die in mei 2014 is uitgekomen,...
Lees het artikelZorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen
Naar verwachting zullen we in de toekomst vaker te maken krijgen met patiënten die er bewust voor kiezen om af te zien van eten, drinken en kunstmatige voeding, om zo het levenseinde te bespoedigen. De handreiking, die in 2015 is afgerond, wil professionals zoals verpleegkundigen, verzorgenden en artsen helpen om de wilsbekwame patiënten goed voor te bereiden en te begeleiden om het lijden te verlichten. Daarnaast kan de handleiding ook door patiënten, hun naasten en...
Lees het artikelSeksualiteit bij de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson(ZvP) is een neurodegeneratieve aandoening, waarbij door het verlies van dopaminecellen in substantia nigra, symptomen ontstaan als traagheid van beweging (hypokinesie), stijfheid van ledematen en gewrichten(rigiditeit), verminderde bewegingsuitslag (bradykinesie) en beven (tremor). Minder bekend is dat bij de ZvP ook nietmotorische klachten kunnen ontstaan, zoals depressie, geheugenstoornissen, obstipatie, slaap- en seksuele stoornissen.1 Deze niet-motorische klachten...
Lees het artikelMyasthenia gravis
Myasthenia gravis (MG) is een goed behandelbare auto-immuunziekte van de neuromusculaire overgang. De aandoening wordt gekenmerkt door wisselende, inspanningsgebonden spierzwakte. Het verloop van de ziekte kan grillig zijn en is moeilijk te voorspellen. Bij een myasthene crisis is er sprake van respiratoire insufficiëntie. Direct ingrijpen door het ondersteunen van de ademhaling en intensiveren van de behandeling is in dat geval noodzakelijk.
Lees het artikelOpvang van suïcidepogers op een somatische afdeling
Bijna dagelijks wordt er wel iemand op een Spoedeisende Hulp (SEH) binnengebracht na een poging tot zelfdoding. Dit gebeurt vaak niet vanuit een afgewogen beslissing om het leven te beëindigen. Goede opvang na een dergelijke poging kan iemand helpen zijn leven weer op de rails te krijgen. Deze opvang vindt plaats door de consulent psychiatrie en door de verpleegkundigen en artsen werkzaam op de somatische afdeling. Dit artikel beschrijft achter gronden rond suïcidaal gedrag en...
Lees het artikelBenzodiazepinen
Benzodiazepinen zijn veelgebruikte psychofarmaca. Ze kunnen onder andere worden ingezet bij de kortdurende behandeling van slaapstoornissen, angst- en paniekstoornissen. De farmacokinetische eigenschappen bepalen of een middel geschikter is als slaapmiddel of als anxiolyticum. In de praktijk worden benzodiazepinen vaak chronisch gebruikt. De bijwerkingen vormen niet alleen bij ouderen maar ook bij volwassenen een risico. Het zorgvuldig evalueren van de werkzaamheid en afbouwen en staken...
Lees het artikelAdviezen voor veilig slapen ter preventie wiegendood
Jaarlijks worden er in Nederland tien tot vijftien gevallen van wiegendood gemeld. Dit is een duidelijke daling ten opzichte van jaren geleden, maar wellicht dat dit aantal nog minder kan door goede voorlichting aan ouders. Het is voor professionals die met zuigelingen werken belangrijk om de huidige richtlijn Preventie Wiegendood en de adviezen voor veilig slapen te kennen. Bestaande adviezen blijven gelden: rugligging, geen blootstelling aan sigarettenrook, niet samen in één...
Lees het artikelKalium
In de klinische en poliklinische praktijk komen vrijwel dagelijks afwijkingen in het kaliumgehalte in het bloed voor. Belangrijk is dat er gestreefd wordt naar normale kaliumwaarden, want zowel hyper- als hypokaliëmie kan ernstige gevolgen hebben voor de patiënt. De behandeling moet allereerst gericht zijn op het normaliseren van het kalium in het bloed. Vervolgens moet er aandacht zijn voor de oorzaak van de afwijking en wordt gecontroleerd of het kalium stabiel blijft.
Lees het artikelBloedgroepen en rhesusfactoren
Er zijn twee antigenen (A en B) die aan de erytrocyten gebonden kunnen zijn. Ze worden agglutinogenen genoemd, omdat ze klontering of agglutinatie kunnen veroorzaken. De aan- of afwezigheid van agglutinogenen is bepalend voor de bloedgroep. Wanneer een rhesusnegatieve vrouw zwanger is van een rhesuspositieve man, zal het kind in een aantal gevallen rhesuspositief zijn. Bij de geboorte kunnen rhesuspositieve erytrocyten van het kind in de bloedbaan van de rhesuspositieve moeder...
Lees het artikelOrale behandeling van diabetes mellitus type 2 en te injecteren incretines
Diabetes mellitus type 2 is een chronische ziekte die veroorzaakt wordt door een relatief tekort aan insuline, een verminderde gevoeligheid voor insuline in de weefsels (insulineresistentie) of door een combinatie van deze twee. Het is een langzaam progressieve aandoening die veel voorkomt bij ouderen en bij mensen met overgewicht. Gezien de enorme toename van het aantal mensen met overgewicht komt diabetes type 2 nu dus ook vaker op jongere leeftijd voor. Gezonde voeding, voldoende...
Lees het artikelFarmacologische behandeling van pijnlijke diabetische neuropathie
Als complicatie van diabetes is pijnlijke diabetische neuropathie een groeiend probleem in onze samenleving. Dit artikel geeft een overzicht van de huidige behandelingsmogelijkheden van pijnlijke diabetische neuropathie. Er zijn vier groepen geneesmiddelen die een aantoonbaar pijnstillend effect hebben voor neuropathische pijn: antidepressiva, anti-epileptica, slow-release opioïden en lokale medicatie in de vorm van capsaïcinecrème. De behandeling met paracetamol en...
Lees het artikelDe ins en outs van insulinetherapie
Bij de behandeling van insuline is het belangrijk om in insulineprofielen te kunnen denken. Daarbij is het van belang om rekening te houden met de mogelijkheden en situatie van de patiënt. Door toedienen van insuline wordt geprobeerd de fysiologische situatie zo goed mogelijk na te bootsen in het lichaam om het welbevinden van de patiënt te vergroten en de risico’s op complicaties terug te dringen. Ons lichaam kan niet zonder insuline, zoals een auto niet zonder brandstof...
Lees het artikelRecreatief drugsgebruik onder jongeren en cardiale problemen
Bij gebruik van drugs gaan de bloeddruk en de hartslag omhoog. Daardoor heeft het hart meer zuurstof nodig, terwijl de vaten kunnen vernauwen van drugs. Die gevaarlijke combinatie kan leiden tot pijn op de borst, ritmestoornissen of zelfs een hartinfarct. Met name stimulerende middelen (XTC, MDMA, amfetamine, speed, cocaïne, methylfenidaat, maar ook bijv. cafeïne) kunnen hartkloppingen, hoge hartslag (tachycardie) of hartproblemen veroorzaken.1 Sinds een aantal jaren wordt er een...
Lees het artikelDe sikkelcelpatiënt
Sikkelcelziekte is een erfelijke afwijking van het hemoglobinemolecuul. De ziekte kenmerkt zich door chronische anemie en het optreden van de zogenoemde sikkelcelcrisen. Deze pijnlijke crisen zijn het gevolg van vaso-occlusie van de microcirculatie. De klinische behandeling van een crise bestaat uit pijnbestrijding door middel van opiaten, hyperhydratie en het voorkomen van complicaties. Naast deze acute gevolgen van sikkelcelziekte ontstaat bij patiënten door een chronische...
Lees het artikelChronische pancreatitis
De alvleesklier is het orgaan dat spijsverteringsenzymen produceert en uitscheidt, en sap produceert en uitscheidt om het maagzuur te neutraliseren. Bij chronische alvleesklierontsteking (pancreatitis) is de alvleesklier (pancreas) langdurig ontstoken of komt de ontsteking steeds weer terug. Het is een relatief zeldzame ziekte die niet te genezen is. Het belangrijkste symptoom is buikpijn. Er zijn verschillende oorzaken van chronische pancreatitis, maar overmatig alcoholgebruik is een...
Lees het artikelEen patiënt met de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson is een progressieve neurodegeneratieve aandoening. Meestal treft de aandoening patiënten boven de 60 jaar en komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen. Door demografische ontwikkelingen wordt er een toename verwacht van het aantal patiënten in de komende jaren.1 In de eerste jaren verloopt de behandeling met medicatie veelal zonder complicaties, maar na verloop van tijd treden er veranderingen op en spreekt men van ‘wearingoff’ of...
Lees het artikelAplastische anemie
Aplastische anemie is een beenmergziekte die zich kenmerkt door een tekort aan bloedcellen. Doordat aplastische anemie een zeer zeldzame maar ernstige ziekte is, is de kennis hieromtrent vaak ontoereikend. Zoals het woord aplastische anemie doet vermoeden, gaat het om een anemie, een tekort aan rode bloedcellen (erytrocyten). De term aplastische anemie (AA) klopt eigenlijk niet helemaal. De aandoening kenmerkt zich namelijk niet alleen door een anemie. De bloedaanmaak (= hematopoëse)...
Lees het artikelHet guillain-barrésyndroom
Het guillain-barrésyndroom (GBS) is een snel progressieve levensbedreigende aandoening. Het wordt in de meeste gevallen voorafgegaan door een infectie en ontstaat door kruisreactie van geproduceerde antistoffen met bestanddelen van de lichaamseigen zenuwen. Het syndroom wordt gekenmerkt door een progressieve zwakte van armen en benen in combinatie met verlaagde dan wel afwezige spierrekkingsreflexen. De diagnose kan veelal op basis van het klinisch beeld worden gesteld, en kan worden...
Lees het artikelHet stervensproces
In Nederland overleden in 2006 ongeveer 135.000 mensen, van wie 77.000 aan een chronische aandoening. Van hen was 75% ouder dan 65 jaar. Door de vergrijzing zal dit aantal in de toekomst sterk toenemen. De meest voorkomende doodsoorzaken bij chronische aandoeningen zijn: - kanker: 40.000 patiënten; - CVA (na correctie voor acute sterfte): 10.000 patiënten; - dementie: 8000 patiënten; - COPD en hartfalen: ieder 6000 patiënten; - diabetes mellitus: 3500 patiënten; -...
Lees het artikelJeugdreuma
Juveniele idiopathische artritis (JIA) is een auto-immuunziekte met een prevalentie van 1 per 1000 kinderen. JIA wordt ook wel jeugdreuma genoemd. Kinderen met JIA hebben gewrichtsontstekingen (artritis). Dit kenmerkt zich door ontstekingsverschijnselen zoals pijn, verhoogde lichaamstemperatuur, zwelling, warmte en bewegingsbeperking van het gewricht. Er zijn verschillende vormen van JIA. Het beloop van artritis kan onvoorspelbaar zijn. De artritis kan continu aanwezig zijn of verlopen met...
Lees het artikelBetter in, Better out
Een derde van de ouderen loopt na cardiochirurgie in het ziekenhuis complicaties op. Oudere patiënten moeten worden voorbereid op een ziekenhuisopname met cardiochirurgie. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht in samenwerking met de Isala Klinieken in Zwolle, het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en het UMC Utrecht. Een dergelijke voorbereiding in de wachttijd tot de ziekenhuisopname gebeurt nog nauwelijks. Intussen loopt 36%...
Lees het artikelCasus: de nietgenezende wond
Wonden die niet binnen een gemiddelde tijd van drie weken genezen, komen vaak voor. Het ulcus cruris komt bijvoorbeeld bij ongeveer 1% van de westerse bevolking voor. De genezingsduur van het ulcus cruris is gemiddeld twaalf weken en de belasting voor de patiënt is zeer hoog. Het is daarom van groot belang de genezingsduur zoveel mogelijk te verkorten. De relatief eenvoudige techniek van huidtransplantatie door het plaatsen van punch grafts wordt nog onvoldoende ingezet, terwijl ook...
Lees het artikelHanden wassen!
De moderne tijd met al zijn technische mogelijkheden laat in de medische en verpleegkundige zorg grote vooruitgang zien. Een aantal jaren geleden was het niet mogelijk om moeilijke en gecompliceerde operaties uit te voeren bij patiënten die gezien hun leeftijd of hun onderliggend lijden een te lage weerstand hadden om dergelijke operaties te overleven. Met de komst van de minimale chirurgie, betere behandelmethoden en geavanceerde apparatuur, is dit wel mogelijk geworden. Hoewel al...
Lees het artikelProstaatcarcinoom
Prostaatkanker is vaak goed te behandelen, maar behandelingen hebben een grote impact op kwaliteit van leven. Voorlichting en begeleiding zijn van groot belang en de verpleegkundige/ verpleegkundig specialist kan goed ingezet worden om draagkracht en draaglast in kaart te brengen en zo samen met de patiënt een behandelplan op te stellen.
Lees het artikelPyramide van evidence
Evidence-based practice betekent dat klinische beslissingen het best genomen kunnen worden door klinische expertise te integreren in het beslissingsproces. Dat betekent dat de zorgprofessional zijn kennis op het vakgebied op peil moet houden. Het zoeken naar literatuur en het beoordelen van die literatuur op de aard van het geleverde bewijs behoort tot de competenties van alle zorgprofessionals en dus ook tot die van de verpleegkundige. Voor het zoeken naar onderzoeksliteratuur kunt u...
Lees het artikelEen onregelmatige pols; wat kan er aan de hand zijn?
De polsslag voelen bij een opgenomen patiënt in het ziekenhuis is voor de verpleegkundige meestal een dagelijks terugkerende, routinebezigheid. Bij de patiëntenronde even snel de controles meten: temperatuur, pols, bloeddruk en saturatie. Vervolgens de getallen opschrijven of digitaal invoeren en de volgende patiënt is aan de beurt. Als de patiënt koorts heeft, wordt daar vaak extra aandacht aan besteed. Maar wat betekent de gemeten polsslag eigenlijk? Past die bij de...
Lees het artikelOrthostatische hypotensie
Het is van belang orthostatische hypotensie op een adequate en gestandaardiseerde wijze te bepalen, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. Door wetenschappelijke literatuur te integreren in de praktijk is het voor verpleegkundigen mogelijk om evidencebased practice (EBP) toe te passen in de dagelijkse verpleegkundige zorg. In dit artikel wordt ingegaan op het op de juiste manier bepalen van orthostatische hypotensie en de weg hiernaartoe.
Lees het artikelRichtlijnen
Multidisciplinaire richtlijnen zijn niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg. Richtlijnen ondersteunen evidence-based werken, waarbij de beste beschikbare wetenschappelijke literatuur wordt gecombineerd met de expertise van de professional en de expertise en voorkeuren van patiënten. Richtlijnen staan boven in de piramide van evidence (nog boven systematische reviews), maar dit gaat alleen op als het een richtlijn van goede kwaliteit betreft. Om de methodologische kwaliteit van...
Lees het artikelMethylfenidaat
Methylfenidaat is een centraal stimulerend middel, dat als eerstekeusmiddel wordt ingezet tijdens de medicamenteuze behandeling van ADHD. Als eerste stap in de behandeling van ADHD wordt psycho-educatie en (indirecte) gedragstherapie gegeven. Als er ondanks deze behandelingen nog sprake is van significante problemen én bij kinderen en volwassenen bij wie er sprake is van ernstige problemen dan komt medicamenteuze behandeling met methylfenidaat in aanmerking. In dit artikel worden de...
Lees het artikelZorgzwaarte, ons een zorg?
Al decennia gebruiken verpleegkundigen zorgzwaarte om uit te drukken hoe hoog de werklast in de patiëntenzorg is op de afdeling, maar wat is zorgzwaarte precies en wat is de zin en onzin van het gebruik van zorgzwaarte door en voor verpleegkundigen? Zorgzwaarte is een begrip voor personeelsplanning, opnameplanning of patiënttoewijzingen op de verpleegafdeling. Met andere woorden, het wordt gebruikt om zorgvraag (zorgvraag van de patiënt) en zorgaanbod (het personeel) op elkaar...
Lees het artikelMultipele sclerose
Multipele sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen (3 : 1). Er wordt nog steeds onderzoek verricht naar de oorzaken en mogelijke behandeling van MS. In dit artikel leest u enkele resultaten daarvan. Mensen met MS vormen een grote belasting voor de mantelzorger. Voor u als verpleegkundige en verpleegkundig specialist is er een aantal aandachtpunten waarmee u rekening dient te houden.
Lees het artikelDe patiënt met een taalbarrière
In onze pluriforme samenleving kan het een grote uitdaging voor artsen en verpleegkundigen zijn om in gesprek te komen met patiënten met een niet-westerse achtergrond. Culturele verschillen en het niet-spreken van elkaars taal of een tweede taal kan voor problemen in de communicatie zorgen. Een goede communicatie tussen zorgverlener en patiënt is noodzakelijk voor een kwalitatief goede behandeling, en om de patiënt zijn eigen keuzes te laten maken en zijn eigen regie te...
Lees het artikelExterne fixateur bij distale radiusfracturen
Jaarlijks worden er tussen de 50.000 en 60.000 polsbreuken (distale radiusfractuur) behandeld. Ongeveer 90% van de patiënten wordt conservatief behandeld met gips en 10% wordt geopereerd.1 De verschillende behandelmogelijkheden leveren veel discussie op en om deze reden heeft de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) in 2010 een richtlijn opgesteld voor de behandeling van polsbreuken.2 Soms is er sprake van een gecompliceerde breuk, in die gevallen kan een externe fixateur...
Lees het artikelUrineweginfectie
Vaak en weinig plassen en daarbij een branderig en soms ook pijnlijk gevoel, dan wordt er snel aan een blaasontsteking gedacht. Kan het kwaad en is het wel een blaasontsteking of moeten we liever spreken van urineweginfectie? Dit artikel geeft daar antwoord op. Er wordt ingegaan op de meest voorkomende symptomen en hoe dit ogenschijnlijk onschuldige ziektebeeld in presentatie, beloop en behandeling bij mannen en vrouwen verschilt. Uiteraard wordt er stilgestaan bij de verpleegkundige...
Lees het artikelNSAID's: pijnstillers met gebruiksaanwijzing
Als verpleegkundige ziet u vaak mensen met pijn. U wilt helpen die pijn helpen te verlichten door uw handelen en adviezen, maar in veel gevallen ontkomen mensen niet aan het gebruik van pijnmedicatie. Deze medicijnen worden voorgeschreven door hun arts of als zelfzorgmedicatie gekocht. In dit artikel worden de NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs) nader belicht.
Lees het artikelEen schokkende ervaring
Elke verpleegkundige weet het. Op een dag kun je geconfronteerd worden met een schokkende ervaring. Wanneer hierop adequaat gereageerd wordt, kan dat veel psychisch en lichamelijk leed voorkomen. De gevolgen van een schokkende ervaring zoals angst, irritatie, spanning op het werk of ziekteverzuim raken niet alleen het individu maar ook de collega’s op de afdeling en de organisatie. Vooral de directe collega’s hebben bij de opvang een belangrijke taak.
Lees het artikelStemrecht voor patiënten
Een minder bekend onderdeel van evidence-based werken is het betrekken van de situatie en voorkeur van de patiënt bij de besluitvorming rondom de zorg van die patiënt. Dit houdt in dat de voor- en nadelen van medische en verpleegkundige interventies met de patiënt worden besproken, zodat hij of zij kan meedenken en zelfs meebeslissen over wat er gaat gebeuren. In dit artikel worden begrippen verduidelijkt en enkele voorbeelden en handvatten gegeven hoe deze gedeelde...
Lees het artikelCheck en dubbelcheck
Er is al een aantal jaren erg veel te doen over de rekenvaardigheden van (leerling)verpleegkundigen. Het vermeend lage niveau van (leerling)verpleegkundigen komt nogal eens ter sprake. Op verpleegkundige opleidingen zijn rekentoetsen weer ingevoerd. Ik heb op een ROC lessen rekenvaardigheid gegeven en gezien hoeveel stress dit voor de leerlingen opleverde, die soms helemaal dichtsloegen. Meestal hadden ze in hun vooropleiding voldoende rekenvaardigheid verworven. Ik heb eenmaal een...
Lees het artikelRespons
Iedere (verpleegkundige) onderzoeker herkent het wel: je bent enthousiast begonnen met het onderzoeken van een vraagstelling. De (digitale) vragenlijsten zijn zorgvuldig samengesteld en na het verzenden naar de respondenten begint het lange wachten. Helaas worden maar weinig vragenlijsten ingevuld teruggestuurd. Wat is er misgegaan? Ondanks dat de laatste jaren steeds vaker gebruik wordt gemaakt van digitale vragenlijsten, reageren respondenten niet of nauwelijks. Wat is hiervan het gevaar...
Lees het artikelProcedures na nietnatuurlijk overlijden in het ziekenhuis
Zowel voor artsen als voor verpleegkundigen is niet altijd duidelijk wanneer bij een overleden patiënt sprake is van een natuurlijke of een niet-natuurlijke dood. Hierdoor kunnen onjuiste beslissingen worden genomen, soms met verstrekkende gevolgen. In dit artikel wordt duidelijk gemaakt wat onder een lijkschouw wordt verstaan, wie deze mag uitvoeren, welke overlijdensverklaringen wel of niet ingevuld moeten worden en wanneer de forensisch arts in beeld komt. Verder wordt...
Lees het artikelRekenen van opname tot ontslag
Rekenen valt (ongemerkt) onder een van de vele dagelijkse werkzaamheden van een verpleegkundige. Rekenen moet niet alleen snel, maar vooral secuur gebeuren. Een fout in een berekening kan al snel grote gevolgen hebben voor de patiënt en om deze reden is controle door een collega bij medicatietoediening bijna niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk. Het snel en foutloos rekenen zelf kan eigenlijk alleen geleerd worden door veel te oefenen. Dit artikel beschrijft een...
Lees het artikelHepatitis C, the silent killer overwonnen?
Hepatitis C wordt ook wel de silent killer genoemd. De diagnose wordt vaak laat gesteld en er kan dan al veel schade zijn aangericht. Een vroege diagnose is van groot belang om complicaties te voorkomen. De afgelopen jaren is er veel veranderd ten aanzien van de behandeling van hepatitis C. Medicatie die nu beschikbaar is, geeft een grotere kans op genezing en kan gezien het gunstigere bijwerkingenprofiel aan meer patiënten worden voor geschreven. Ook voor...
Lees het artikelObstipatie
‘ Hou uw achterpoortje open, dan kan de dokter naar de duvel lopen. ’ Het oude Vlaamse volksgezegde toont het belang dat men door de eeuwen heen hecht aan een goede stoelgang. Het waarschuwt ook voor de problemen die ontstaan wanneer de stoelgang verstoord is. Obstipatie is nog steeds een ondergeschoven kindje in de geneeskunde. Het is een van de ‘u-weet-wel-wat-ikbedoel’ aandoeningen. Het wordt beschouwd als een bekend maar verder vooral triviaal probleem....
Lees het artikelPostoperatieve pijnmeting met de NRS
Voor veel mensen is de tijd na een operatie een pijnlijke ervaring. Protocollen voor pijnbehandeling adviseren professionals om patiënten (extra) pijnmedicatie toe te dienen bij een NRS-score hoger dan 3. Het varieert echter sterk hoe patiënten hun pijn vertalen in een NRS-score en vanaf welk getal zij pijnmedicatie willen. Het strikt gebruiken van NRSscores in de postoperatieve pijnbehandeling geeft een grote kans op overbehandeling. Als een verpleegkundige alleen een NRS-score...
Lees het artikelHypothermie
Hypothermie is een nieuwe en veelbelovende neuroprotectieve therapie voor a terme neonaten met ernstige perinatale asfyxie. Gezien de impact van de hypothermie op de fysiologie van de neonaat is intensieve medische en verpleegkundige zorg een noodzaak. In de toekomst zullen onderzoeken zich moeten richten op het optimaliseren van de hypothermie en het combineren van hypothermie met andere behandelingen.
Lees het artikelPatiëntveiligheid op een kinder- of neonatologie afdeling
Dit artikel beschrijft hoe het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) helpt om de patiëntveiligheid te verhogen. Dit geldt voor volwassen patiënten, maar ook voor kinderen en pasgeborenen. Ouders en het ziekenhuis hebben hierin een gedeelde verantwoordelijkheid. Bij het verzorgen en behandelen van kinderen en pasgeborenen vragen specifieke aspecten en risico’s de aandacht. Toch zal het niet mogelijk zijn om 100% patiëntveilige zorg te leveren. In een organisatie moet u leren...
Lees het artikelTransfusiereacties
Het veilig geven van bloedproducten is een complex proces. In een eerder artikel hebben de auteurs het verloop van het bloedtransfusieproces in de dagelijkse praktijk beschreven.1 In dit artikel wordt dieper ingegaan op de bloedtransfusiereacties die kunnen ontstaan bij het geven van bloed en welke sleutelrol de verpleegkundigen hierin vervullen.
Lees het artikelBetere continuïteit van zorg voor IC-patiënten
Per dag worden er in Nederland ruim 200 patiënten opgenomen op een Intensive Care (IC). In eerste instantie is IC-zorg erop gericht om te overleven. In Nederland leveren we hoogwaardige zorg op de IC, met als resultaat dat 90% van de patiënten overleeft na een IC-opname. Dit maakt ook dat we steeds meer aandacht kunnen hebben voor kwaliteit van overleven. Wat de gevolgen zijn voor patiënten en familie van een IC-opname en hoe we die gevolgen voor hen kunnen verbeteren en hoe...
Lees het artikelILD, wat moet je er mee?
ILD staat voor interstitial lung diseases. Dit is de Engelse verzamelnaam voor ruim 150 longziekten. Het interstitium is de extracellulaire ruimte tussen alveoli en bloedvaten. Hierin vindt de gaswisseling plaats: de opname van zuurstof en afgifte van koolzuur. In dit drieluik van artikelen nemen we de meest voorkomende ziektebeelden door: sarcoïdose, longfibrose en een groep zeldzame ziektebeelden. In dit tweede artikel gaat het over longfibrose.
Lees het artikelVermijden van ziekenhuisopname nabij het levenseinde; de rol van verpleegkundigen
Ongeveer de helft van de patiënten, die niet onverwacht overlijden, wordt in de laatste drie levensmaanden opgenomen in het ziekenhuis. De meeste mensen willen in deze periode juist thuisblijven en daar ook overlijden. Ria de Korte-Verhoef beschrijft in haar promotieonderzoek vijf strategieën om ziekenhuisopname nabij het levenseinde te vermijden.1 Verpleegkundigen spelen hierbij een belangrijke rol.
Lees het artikelPijnbehandeling zonder medicatie
De prevalentie van pijn na een operatie is hoog, waardoor de noodzaak om farmacologische pijnbehandeling zo breed mogelijk te ondersteunen met niet-farmacologische technieken toeneemt. Er is kwantitatief onderzoek met een kwalitatieve component gedaan naar het gebruik van niet-farmacologische technieken bij acute postoperatieve pijn vanuit verpleegkundig perspectief. Op basis hiervan is een richtlijn opgesteld die beschikbaar is ter ondersteuning van de pijnbehandeling.
Lees het artikelPatiëntveiligheid is óók: zorg voor zorgprofessionals
Een patiëntincident meemaken is ingrijpend voor zorgprofessionals. Collegiale ondersteuning (peer support) kan helpen om weer in balans te komen en eventuele moeilijkheden in de verwerking tijdig te signaleren. Goede zorg voor zorgprofessionals draagt bij aan weerbaarheid van medewerkers en aan een (werk)klimaat gericht op openheid, vertrouwen en steun. Beide zijn essentieel voor kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid.
Lees het artikelSafety-II, leren van wat goed gaat
Dit is het derde artikel in de reeks over patiëntveiligheid. In vorige artikelen zijn melden van incidenten en calamiteiten in de zorg behandeld, gebaseerd op het veiligheidsdenken Safety-I. Inmiddels is een grens bereikt aan dit veiligheidsdenken. Naast Safety-I is er een nieuw veiligheidsdenken nodig vanuit een ander perspectief: Safety-II. Leren van de dagelijkse praktijk, leren van wat goed gaat staan hierin centraal. De veerkracht van de organisatie en de zorgprofessional zijn van...
Lees het artikelIndicatie voor palliatieve sedatie bij patiënt in laatste levensfase
Patiënten kunnen in de terminale fase van hun leven symptomen hebben die als ondraaglijk lijden worden ervaren. Zo kunnen er symptomen zijn als pijn, benauwdheid, misselijkheid, braken, jeuk, onrust en angst. Dan kan palliatieve sedatie uitkomst bieden. Hiermee wordt het bewustzijn van een patiënt opzettelijk verlaagd. Doel is het lijden te verlichten en niet het leven te verkorten.
Lees het artikelIntraveneuze toegang
Het grootste deel van de jaarlijks ruim drie miljoen patiënten met een ziekenhuisopname krijgt een intraveneuze toegangsweg. Toch zijn zorgprofessionals zich niet altijd bewust van de keuzemogelijkheden en risico’s zoals een bacteriëmie of necrose. Beslismodellen voor zowel plaatsing en verwijderen als het vergroten van kennis kunnen patiënten leed besparen, zo bleek uit een evidence-based 'quality improvement'-project in Bernhoven.
Lees het artikelTalk to me in SBAR
De Situation Background Assessment Recommendation of SBAR-methode is een internationale standaard voor de overdracht van patiënteninformatie. Door het gebruik van SBAR verbetert de patiëntveiligheid. De methode wordt door medewerkers vaak nog gezien als het zoveelste afvinklijstje. En dat is ten onrechte.
Lees het artikelSeks en intimiteit in de spreekkamer: medisch of privédomein?
Borstkanker is een ziekte die het leven van een vrouw volledig kan ontregelen. De behandeling van borstkanker kan ook impact hebben op seks en intimiteit. De vraag die beantwoord wordt in dit artikel is, of er een noodzaak is om seks en intimiteit aan te kaarten in een medisch gesprek. Om tot een antwoord te komen wordt eerst gekeken naar de wens van artsen en patiënten om het gesprek aan te gaan en ten slotte wordt er onderzocht welke interventies aangeboden kunnen worden op het gebied...
Lees het artikelHet niet-pluisgevoel
Spoed Interventie Teams (SIT) worden meestal opgeroepen op basis van afwijkende vitale functies. Verpleegkundigen herkennen verslechtering echter vaker door een niet-pluisgevoel dan op basis van routinematig meten van vitale functies. Het niet-pluisgevoel kan lastig onder woorden te brengen zijn. Uit literatuuronderzoek blijkt dat aan het niet-pluisgevoel verschillende signalen ten grondslag liggen, die zijn samengevat in negen indicatoren opgenomen in de...
Lees het artikelCholecystitis en cholecystectomie
Cholelithiasis, ook wel galsteenlijden genoemd, is een van de meest voorkomende gastro-intestinale aandoeningen. Uiteindelijk treft de aandoening maar liefst 13 tot 22% van de westerse samenleving (Europa en Noord-Amerika), wat in Nederland jaarlijks tot circa 20 000 ziekenhuisopnames leidt. Een complicatie van galsteenlijden is een galblaasontsteking, oftewel cholecystitis. Afhankelijk van de patiënt en diens klinische situatie is een cholecystectomie, het operatief verwijderen...
Lees het artikelStoppen met roken en waarom dit met iedere patiënt besproken dient te worden
In dit artikel over stoppen met roken gaan we in op de Nederlandse situatie, richtlijnen en interventies en de specifieke gezondheidsrisico’s. Ook zal de gezondheidswinst aan bod komen die stoppen met roken oplevert. Verder aandacht voor de rol die de hulpverlener kan spelen bij het stoppen met roken.
Lees het artikelTakotsubocardiomyopathie
Wie kent er in zijn of haar leven geen periode van blijdschap, verdriet, pijn, angst of schrik? Het zijn emoties die bij mensen stress kunnen geven met gevolgen voor de hartfunctie. Folkman en Lazerus hebben in 1984 stress gedefinieerd als ‘een bepaalde relatie tussen de persoon en de omgeving die door de persoon wordt beoordeeld als belastend door het overschrijden van zijn of haar draagkracht en het in gevaar brengen van zijn of haar welzijn’. Butler...
Lees het artikelIk heb toch een functionele neurologische stoornis (?)
Bij patiënten met een functionele neurologische stoornis (FNS) dient men eerst de neuroloog te laten onderzoeken. Daarnaast wordt binnen een kort tijdsbestek een dubbelsporenbeleid gestart waarbij de lichamelijke en psychische belastbaarheid ingeschat en begeleid worden. Conversiestoornis wordt pas in tweede instantie meegenomen. Het verpleegkundig team krijgt ondersteuning van de verpleegkundig specialist-GGZ in de vorm van omgangsadviezen.
Lees het artikelPijn meten bij de mechanisch beademde ICU-patiënt
Hoe meet een zorgprofessional op een valide en betrouwbare manier pijn bij mechanisch beademde kritiek zieke patiënten op een intensive care (ICU) die niet zelf kunnen aangeven of ze pijn hebben? Dit artikel gaat niet alleen in op welk meetinstrument aan te bevelen is voor de praktijk, maar ook op de wetenschappelijke weg die gevolgd is om tot deze aanbeveling te komen.
Lees het artikelPijn door opioïden, reden voor palliatieve sedatie?
Pijn bij kanker wordt in veel gevallen behandeld met opioïden. Er moet rekening mee worden gehouden dat ook opioïden nadelige effecten hebben. Behalve de bekende bijwerkingen kan opioïd-geïnduceerde hyperalgesie (OIH) ontstaan. Omdat dit probleem niet altijd herkend wordt, kan de pijn als refractair symptoom gezien worden en wordt op basis hiervan vaak palliatieve sedatie gestart. 1 Deze pijn is echter met de juiste aanpak wel goed te behandelen.
Lees het artikelFitter door de nacht
Het werken in de nachtdienst heeft, zowel fysiek als psychisch, een negatieve invloed op de gezondheid van verpleegkundigen. Een aantal interventies kan de negatieve invloed van het werken in de nachtdienst beperken. Powernaps, lichttherapiebrillen, blauwlicht-filterende brillen en een uitgebalanceerd voedingspatroon kunnen gevoelens van slaperigheid en vermoeidheid verminderen. Daarbij kan de reactietijd, het probleemoplossend vermogen en de (werk)tevredenheid in de nachtdienst vergroot...
Lees het artikelVerstoord bewustzijn
Wie kent niet de scènes uit de bekendste soapseries: de geliefde die opeens uit een coma ontwaakt. Gek genoeg is dit minder onwaarschijnlijk dan u denkt, want een coma duurt niet langer dan drie weken. Maar helemaal correct zijn die series natuurlijk niet. Een coma eindigt namelijk als een patiënt komt te overlijden of omdat hij/zij de ogen opendoet. Het openen van de ogen betekent alleen niet dat er sprake is van bewustzijn. In dit artikel behandelen we de vormen van verminderd...
Lees het artikelNierdonatie bij leven
In 60% van de niertransplantaties in Nederland is er sprake van een levende nierdonatie. De overweging om een nier af te staan is een keuze die niet voor iedereen eenvoudig te maken is. Voor de besluitvorming om in aanmerking te komen voor het donortraject is een belangrijke rol weggelegd voor het Transplantatieteam, waarvan de verpleegkundig specialist deel uitmaakt.
Lees het artikelOncologische wonden
In 2019 was de incidentie van nieuwe kankerpatiënten 117.631. Regelmatig komen bij hen wonden met genezingsstoornissen voor. Er wordt een verdeling gemaakt naar twee wondtypen namelijk oncologische ulcera en oncologische wonden. Dit artikel gaat over oncologische wonden. Het geeft inzicht in de oorzaken en onderliggende problematiek, waarna dit aan de hand van casuïstiek vertaald wordt naar de praktijk.
Lees het artikelTherapeutische taal en communicatie
U werkt in de zorg. Maar hebt u zelf wel eens ervaren hoe het is om patiënt te zijn? Lees mee over Annette in de casus. Annette is een patiënte die vandaag een mastectomie zal ondergaan in verband met een mammacarcinoom. Ze ligt op de holding, voordat ze opgehaald wordt door de anesthesiemedewerker. Vraag uzelf hierbij af hoe het zou voelen als u zelf een operatie zou ondergaan. Wat zou u zich afvragen voordat u onder narcose wordt gebracht? Wie zou u willen dat ze bellen als de...
Lees het artikelLymfoedeem
Lymfoedeem is een veelvoorkomende complicatie van kankerbehandeling. Het eerste symptoom kan een zwaar of vermoeid gevoel in het betreffende ledemaat zijn, zichtbare zwelling treedt in dat geval later op. Wanneer het vroeg wordt onderkend en adequaat wordt behandeld kan chronisch LO worden voorkomen. Om symptomen vroeg te kunnen herkennen moeten patiënten goed zijn voorgelicht, ook moeten zij zich bewust worden van de beïnvloedende factoren. Het is voor elke individuele...
Lees het artikelGroep B-streptokok
In Nederland is ongeveer 20% van alle zwangere vrouwen draagster van groep B-streptokokken (GBS) ook wel Streptococcus agalactiae genoemd. De helft van alle kinderen van wie de moeder draagster is van GBS, is gekoloniseerd. Ongeveer 1% van die kinderen ontwikkelt een infectie tijdens of kort na de geboorte. GBS kan bij 15 tot 20 pasgeborenen per jaar leiden tot ernstige neonatale morbiditeit en mortaliteit. In 10% van de gevallen is er sprake van een sepsis/meningitis en 5% van deze...
Lees het artikelHypo- en hypernatriëmie
Natrium is een elektrolyt en het is positief geladen (Na+). Samen met chloride, dat negatief geladen is (Cl-), vormt het NaCl, dat we kennen als keukenzout. De natrium- en ook de kalium-bepaling wordt aangevraagd om inzicht te krijgen in de elektrolytenhuishouding van het lichaam. Natrium is van belang voor het regelen van de vochtbalans, de bloeddruk en voor het functioneren van de spier- en zenuwcellen. Afwijkingen van de normaalwaarde komen voor bij hypernatriëmie (te hoog...
Lees het artikelExtravasatie van intraveneuze geneesmiddelen
Extravasatie van intraveneuze geneesmiddelen kan, afhankelijk van het geneesmiddel, ernstige permanente (cosmetische) schade voor de patiënt opleveren als niet tijdig correct gehandeld wordt. Dit artikel beschrijft hoe u extravasatie kunt herkennen, welke preventiemaatregelen er zijn en geeft een overzicht van de te ondernemen acties bij extravasatie van verschillende soorten medicatie.
Lees het artikelMedicatie via de sonde
Wanneer een patiënt niet meer zelf voeding tot zich kan nemen, is een maagsonde een goede uitkomst. Via de maagsonde kan de patiënt de nodige voedingsstoffen en vocht toegediend krijgen in de vorm van sondevoeding. Maar wat als de patiënt ook medicatie gebruikt die niet tot nader order gestopt kan worden?
Lees het artikelApathie
Apathie is een veelvoorkomend probleem bij diverse aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan mensen met de ziekte van Alzheimer of Parkinson, maar ook bij mensen met hersenletsel, een depressie of met schizofrenie. Ondanks de impact van apathie op het leven van patiënten en naasten, blijkt het lastig om het te diagnosticeren en behandelen. Wat is het kernprobleem van apathie, welke gebieden in het brein zijn hierbij betrokken en hoe zouden we apathie misschien beter kunnen meten en behandelen?
Lees het artikelPrikkelbaredarmsyndroom
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is de meest voorkomende darmziekte in Nederland. PDS kan de kwaliteit van leven sterk beïnvloeden. De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar PDS en de behandelmogelijkheden. De verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten kunnen voor de patiënt het verschil maken en bijdragen aan verbetering van kwaliteit van leven!
Lees het artikelMarkeren in de palliatieve fase
Volgens de Dikke van Dale staat markeren voor aanduiden; het belang aangeven van. Bij markeren in de palliatieve fase wilt u aanduiden dat er een verandering plaatsvindt. Doelen van handelen en zorgverlening veranderen en een andere benadering gaat een rol spelen. Markeren doet u met het doel duidelijkheid te verkrijgen voor zowel patiënt, naasten als voor zorgverleners. Markeren vindt plaats op verschillende momenten in de palliatieve fase.
Lees het artikelHet 'vulnerable child'-syndroom
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat 27% van de ouders in de wachtkamer van de kinderarts hun kind kwetsbaar vindt, dus ongewoon of toegenomen vatbaar voor ziekten of stoornissen. Opvallend is dat er bij 40% van deze kinderen geen medische reden is om ze als kwetsbaar te beschouwen. De perceptie van kwetsbaarheid komt vaak voort uit eerdere, niet meer actuele medische problemen bij het kind of bij andere familieleden. Deze problemen hebben de ouderlijke beleving van de gezondheid van hun kind...
Lees het artikelColorectaal carcinoom
Colorectaal carcinoom (CRC), een verzamelnaam voor coloncarcinoom en rectumcarcinoom, is de derde meest gediagnosticeerde vorm van kanker wereldwijd. Het beslaat 11% van alle kankerdiagnoses, maar dit percentage verschilt per werelddeel. Dit lijkt te kunnen worden toegeschreven aan onder andere verschillen in voeding, sociaaleconomische status. maar ook lagere percentages CRC-screening.
Lees het artikelGeneesmiddelen in het verkeer
Ongeveer 10% van de verkeersdeelnemers gebruikt geneesmiddelen die de rijvaardigheid beïnvloeden. Per jaar vallen er volgens een recente schatting tussen de 33 en 66 verkeersdoden en meer dan 1000 gewonden door rijden onder invloed van geneesmiddelen. Verpleegkundig specialisten, en in sommige gevallen ook verpleegkundigen, kunnen hun patiënt adviseren over medicatiegebruik en autorijden.
Lees het artikelPositief taalgebruik in de gezondheidszorg
Wat kunt u zeggen tegen een angstige patiënt die het heel lastig vindt om een onderzoek te ondergaan? En hoe helpt u een huilend kind dat geprikt moet worden, dat eerder door hulpverleners heel stevig moesten worden vastgehouden? Dit artikel laat zien hoe u met het juiste taalgebruik een patiënt meer comfort kunt bieden. Het doel: minder stress voor patiënt en hulpverlener.
Lees het artikelDiastolisch hartfalen
Hartfalen is een brede diagnose en kent verschillende uitingsvormen. Dit artikel gaat over diastolisch hartfalen. Er kan ook sprake zijn van systolisch hartfalen, waarbij de knijpkracht van het hart is verminderd. Bij diastolisch hartfalen lijkt de hartspier systolisch goed te functioneren. Toch houden patiënten vocht vast, ervaren zij forse ziektelast door vermoeidheid, kortademigheid, conditieverlies en zijn er perioden van overvulling. Het is belangrijk de vorm van hartfalen...
Lees het artikelMultipele sclerose (MS)
Multipele sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. De ziekte treft vooral jongvolwassenen: de diagnose wordt meestal tussen het 20e en 40e levensjaar gesteld. MS kan echter ook al op de kinderleeftijd ontstaan, of pas tot uiting komen na het 50e levensjaar. Het beloop van MS is voor iedereen anders.
Lees het artikelCreatinine en eGFR als maat voor de nierfunctie
De belangrijkste taak van de nieren is het bloed te zuiveren van afvalstoffen en daarbij de zouten en zuurgraad in balans te houden. Met behulp van een creatininebepaling in het serum kan een geschatte glomerulaire filtratiesnelheid worden berekend als maat voor de nierfunctie. In dit artikel zal besproken worden hoe deze waarde geïnterpreteerd dient te worden. Ook de oorzaken en gevolgen van een gestoorde nierfunctie komen aan bod.
Lees het artikelEen ontevreden cliënt: een klacht wat nu?
Een cliënt dient een klacht tegen u in. Hij vindt dat er iets niet goed is gegaan en wil horen dat hij gelijk heeft en wil herhaling voorkomen. Als zorgverlener/ zorginstelling neemt u een klacht altijd serieus. Een klacht is een belangrijk signaal en een kans om een ontevreden cliënt te veranderen in een tevreden cliënt en zorg te verbeteren.
Lees het artikelHartfalen
In dit artikel wordt ingegaan op (acuut) hartfalen: wat is het en hoe komt het, hoe herken ik het, wat is de behandeling volgens de laatste richtlijn?
Lees het artikelCorticosteroïden
Corticosteroïden zijn afgeleid van het bijnierschorshormoon cortisol. Het toepassingsgebied is breed en gerelateerd aan de ontstekingsremmende en/of afweeronderdrukkende werking. Corticosteroïden worden als substitutietherapie voorgeschreven bij bijnierschorsinsufficiëntie. Verpleegkundigen hebben een belangrijke rol in de voorlichting over werking, gebruik en bijwerkingen en in het signaleren, monitoren en managen van (potentiële) bijwerkingen. Hiermee dragen zij bij aan...
Lees het artikelLivemuziek als interventie
Meaningful Music in health Care (MiMiC) is in 2016 ontstaan uit een samenwerking tussen de afdeling Chirurgie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het lectoraat Lifelong Learning in Music (LLM) van het Prins Claus Conservatorium van de Hanze Hogeschool Groningen. Twee, op het oog, totaal verschillende werelden die op verschillende fronten complementair aan elkaar blijken te zijn en samen iets kunnen betekenen voor de patiënt.
Lees het artikelHemodialyse thuis
Hemodialyse is een van de nierfunctievervangende therapieën die gebruikt worden om patiënten met nierfalen in leven te houden. Hemo betekent bloed en dialyse is de uitwisseling van in water opgeloste stoffen door een semipermeabel membraan. Bij hemodialyse wordt het bloed gespoeld via een kunstnier. Als de medische situatie het toelaat, kan een patiënt in zijn eigen woonomgeving dialyseren.
Lees het artikelDe toepassing van virtual reality in het ziekenhuis
De mogelijkheden van virtual reality in de zorg zijn ongekend. In dit artikel kijken we naar de inzet, kansen en uitdagingen van virtual reality (VR) in de context van het ziekenhuis. Wist u bijvoorbeeld dat VR daadwerkelijk kan bijdragen aan de behandeling van diverse klachten, dat het kan helpen om meer empathie voor een ander te krijgen en dat het gebruikt kan worden voor trainingsdoeleinden?
Lees het artikelHartfalen
Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen ten gevolge van een tekortschietende pompfunctie van het hart. Er worden drie vormen van hartfalen onderscheiden. Voor de symptomen is het onderscheid tussen backward failure (falen vóór de aangedane harthelft) en forward failure (na de aangedane harthelft) van belang. De belangrijkste oorzaak van hartfalen is het doormaken van een hartinfarct; ook andere oorzaken worden besproken. Door de vele oorzaken en vormen van...
Lees het artikelPijnmeting bij de non-communicatieve patiënt
Het meten van pijn is soms al best lastig bij adequate, sprekende patiënten. De score wordt slecht begrepen, men vindt het moeilijk en het kost soms meer tijd dan dat het iets oplevert. Maar wat als de patiënt helemaal niet kan spreken? Of zelfs helemaal geen contact maakt met de buitenwereld?
Lees het artikelDuizeligheid en vallen ten gevolge van orthostatische hypotensie (OH)
Er worden regelmatig patiënten opgenomen op de afdeling Cardiologie en/of Neurologie vanwege wegrakingen met onbekende oorzaak. Het is belangrijk te weten wat de oorzaak is van een wegraking. Een van de oorzaken kan orthostatische hypotensie (OH) zijn: een dalende bloeddruk bij het gaan staan vanuit een liggende of zittende houding. Aan de hand van twee casussen wordt er dieper ingegaan op de twee oorzaken van OH: neurogene oorzaak en niet-neurogene oorzaak.
Lees het artikelHet belang van het meten van pijn voor de postoperatieve pijnbehandeling
Postoperatieve pijn komt vaak voor en heeft negatieve gevolgen voor de patiënt. Dit artikel geeft u evidence-based handvatten om pijn multidimensioneel te meten en te monitoren na het inzetten van effectieve pijnbehandeling. Hiermee vermindert u de symptoomlast bij de patiënt en toont u verpleegkundig leiderschap ten aanzien van de kwaliteit en veiligheid van zorg aan patiënten na een operatie.
Lees het artikelHaloperidol
Haloperidol is een geneesmiddel dat sinds 1959 veelvuldig wordt voorgeschreven aan patiënten die last hebben van psychotische klachten. Het wordt bijvoorbeeld voorgeschreven aan ouderen met gedragsstoornissen ten gevolge van dementie en delier. Het heeft een sterk sederende en antipsychotische werking en wordt vooral toegepast bij acute psychiatrische opwindingstoestanden en acute psychosen. Verpleegkundigen worden regelmatig geconfronteerd met ouderen met gedragsproblemen. Om ouderen...
Lees het artikelImpact negatieve-druktherapie op kwaliteit van leven; samen beslissen
Negatieve-druktherapie (NDT) is een veelgebruikte wondbehandelmethode. Er is nog geen robuust bewijs voor de effectiviteit van NDT en vaak wordt de behandeling op verzoek van de patiënt voortijdig gestopt. Hierdoor wordt het nog belangrijker om de voorkeuren van patiënten met betrekking tot de behandelkeuze te onderzoeken. Wanneer zorgprofessionals op de hoogte zijn van deze voorkeuren, kunnen zij patiënten meer op maat informeren en het behandelgesprek voeren, rekening...
Lees het artikelInfectie van een prothese
Prothese-infecties (in het Engels prosthetic joint infection, PJI) zijn een van de meesternstige complicaties na plaatsing van een kunstgewricht. 1-3 Het aantal PJIs stijgt evenredig met de toename van het aantal gewrichtvervangende operaties. 2,4,5 Wondmanagement kan van grote invloed zijn op het voorkómen van postoperatieve wondproblemen zoals verlengde postoperatieve wondlekkage en PJIs. 6 Verpleegkundigen kunnen een sleutelrol vervullen in het uitvoeren en nastreven van...
Lees het artikelAscitespunctie in de palliatieve fase
In de richtlijn Ascites 1 is een ontlastende ascitespunctie in de palliatieve fase duidelijk beschreven. Ook de uitvoering en benodigdheden voor een punctie zijn opgenomen in deze richtlijn. Maar wat betekent een ascitespunctie in de praktijk voor een oncologische patiënt in de palliatieve fase? Moet deze patiënt naar het ziekenhuis voor een dergelijke verrichting? En wat betekent het voor een verpleegkundig specialist die deze voorbehouden handeling uitvoert?
Lees het artikelAangeboren hartafwijkingen
Jaarlijks worden er in Nederland ongeveer 1.250 kinderen geboren met een corvitium oftewel hartafwijking. In dit artikel worden de meest voorkomende congenitale hartafwijkingen en de eerste opvang daarbij besproken.
Lees het artikelHartritmestoornissen
Als het hartritme afwijkt van het fysiologische sinusritme, is er sprake van een hartritmestoornis. Er zijn legio hartritmestoornissen, waarvan er enkele zeer complex zijn. Sommige hartritmestoornissen geven weinig klachten of zijn relatief onschuldig, andere geven veel klachten of zijn zelfs levensbedreigend. In dit artikel worden enkele relatief eenvoudige, maar zeker geen onschuldige, hartritmestoornissen beschreven.
Lees het artikelNeurofibromatose type 1
Neurofibromatose type 1 is een zeldzame ziekte met een onvoorspelbaar en variabel beloop. Er ontwikkelen zich overwegend goedaardige tumoren, maar er is ook een verhoogde kans op verschillende soorten kanker. Dat maakt NF1 een tumorpredispositiesyndroom. Ook heeft NF1 invloed op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. Kortom, de uiting van NF1 is uiteenlopend van een milde huidaandoening tot een complexe multisysteemziekte.
Lees het artikelHerkennen van een zieke neonaat
Een pasgeborene wordt tot de 28e levensdag een neonaat genoemd. Een neonaat kan ons niet vertellen wat hij voelt, maar kan wel verschillende signalen afgeven om aan te geven hoe het met hem gaat. Deze signalen zijn vaak subtiel en kunnen snel optreden of veranderen. Het is aan ons als zorgverleners om deze signalen tijdig te herkennen, goed te interpreteren en hierop adequaat te handelen.
Lees het artikelBuikligging bij COVID-19-patiënten tijdens invasieve beademing
In december 2019 ontstond in Wuhan (China) een nieuw virus genaamd SARS-CoV-2, dat COVID-19 (coronavirus disease 2019) kan veroorzaken. Het virus veroorzaakt een bovensteluchtweginfectie, die zich in korte tijd ontwikkelt tot een longontsteking (pneumonitis) en uiteindelijk kan leiden tot het ‘acute respiratory distress’-syndroom (ARDS) en septische shock. Als andere meer traditionele manieren van beademen falen, wordt de patiënt bij de behandeling van ARDS in...
Lees het artikelBloedtransfusie
Het bloedtransfusieproces is een complex proces. Een bloedtransfusie met een ABO-incompatibel erytrocytenconcentraat kan voor patiënten zeer ernstige, mogelijk fatale, gevolgen hebben. Het correct vaststellen van een definitieve bloedgroep is een kritisch zorgproces, dat aan de hoogste eisen moet voldoen om kwaliteit te kunnen waarborgen. Hoe verloopt het bloedtransfusieproces nu in de dagelijkse praktijk?
Lees het artikelSmaakverandering bij kanker
Dysgeusie is een verandering van de smaak en/of verhoogde gevoeligheid voor bepaalde smaken; een metaalsmaak of bittere smaak komen het meeste voor. Twee op de drie mensen met kanker ervaren smaakverstoring tijdens en/of na een behandeling.
Lees het artikelTroponine
Troponine is een eiwit dat ervoor zorgt dat de hartspiercellen of myocyten kunnen samentrekken. Bij beschadiging van de hartspier komt troponine binnen drie tot vier uur vrij en is het meetbaar in het bloed. Bij verdenking van een hartinfarct is de waarde van troponine te bepalen door middel van laboratoriumonderzoek. Deze hoog-sensitieve troponine kan worden bepaald als hs-TnI of hs-TnT, dit is afhankelijk van de test die het laboratorium gebruikt. In dit artikel is hs-TnI...
Lees het artikelAdvance care planning op het juiste moment
Iedere patiënt moet kwalitatief hoogstaande zorg ontvangen, die past bij zijn voorkeuren, ook aan het einde van het leven. Advance care planning is een vorm van gespreksvoering waarin voorkeuren voor zorg en behandeling worden verhelderd en gedeeld met betrokkenen. Patiëntervaringen met advance care planning en praktische implicaties voor zorgverleners staan centraal in dit artikel.
Lees het artikelVoorbijgaand geheugenverlies
Voorbijgaand geheugenverlies, oftewel een transient global amnesia (TGA) is voor velen een beangstigende gebeurtenis. Kenmerkend is onder andere het plotseling opgetreden geheugenverlies (anterograde amnesie) met een volledig herstel binnen < 24 uur. Ondanks het benigne karakter van het geheugenverlies, zijn er verscheidene diagnosen die zich eveneens presenteren met geheugenverlies. Indien onbehandeld, kunnen deze echter levensbedreigend zijn. Aan de hand van een fictieve casus worden er...
Lees het artikelVerschillende soorten hoofdpijn
Hoofdpijn is een veelvoorkomende klacht waarvoor mensen bij de huisarts komen. Met een uitgebreide anamnese, kennis en een hoofdpijndagboek kunnen mensen met hoofdpijn vaak gerustgesteld en ook adequaat behandeld worden. In dit artikel reiken wij meer kennis aan over migraine, spanningshoofdpijn en medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH). Wat zijn nu de verschillen? En hoe is hoofdpijn te behandelen?
Lees het artikelEigen verantwoordelijkheid verpleegkundig specialist
Een verpleegkundig specialist verzuimt het hemoglobine (Hb) van een patiënte in een verpleeghuis maandelijks te laten controleren. De patiënte moet uiteindelijk naar het ziekenhuis voor een bloedtransfusie. De dochter dient een klacht in bij het regionaal tuchtcollege tegen de verpleegkundig specialist én de specialist ouderengeneeskunde.
Lees het artikelSlapeloosheid thuis en in het ziekenhuis
Slaapstoornissen komen regelmatig voor op oudere leeftijd. Vaak spelen somatische aandoeningen of omgevingsfactoren een rol. Psychische comorbiditeit komt veel voor. Ook medicatie- en middelengebruik kunnen slaapverstorend werken. Slaap-waakadviezen om de slaaphygiëne te verbeteren zijn de belangrijkste interventies. Slaapmedicatie heeft slechts een heel gering effect en gaat veelal gepaard met nadelige bijwerkingen, waardoor deze slechts bij uitzondering toegepast dient te worden.
Lees het artikelEen bijzondere tweeling
In Nederland worden er gemiddeld 18 tot 19 tweelingen geboren per 1000 bevallingen. Van alle tweelingen is ongeveer 65% twee-eiig. Slechts 35% van de tweelingparen is dus eeneiig. Eeneiige tweelingen ontstaan doordat één bevruchte eicel zich al heel snel na de bevruchting in tweeën splitst. In zeldzame gevallen kunnen er bij een eeneiige tweeling intra-uterien of rondom de geboorte ernstige problemen ontstaan door een afwijkende bloedverdeling in de placenta.
Lees het artikelVoldoende zuurstof?
Medicatie intraveneus (i.v.) en het toedienen van zuurstof zijn voor de meeste verpleegkundigen routinehandelingen van elke dag. Hoe blijf je dan de puntjes op de ‘i’ zetten bij de handelingen? En kun je verantwoord omgaan met rekenkundige vraagstukken die je in de praktijk tegenkomt? In dit artikel volgen we de casus van meneer Haksteeg.
Lees het artikelPrematurenretinopathie
Prematurenretinopathie, oftewel retinopathy of prematurity (ROP), is in ontwikkelde landen de meest voorkomende oorzaak van vermijdbare blindheid op kinderleeftijd. 1 ROP is een aandoening van de netvliesbloedvaten van het te vroeg geboren kind. Door afwijkingen op de rand van het gevasculariseerde en avasculaire netvlies bestaat het risico op afname van kwaliteit van het netvlies, met in het ergste geval zelfs een netvliesloslating met blindheid tot gevolg.
Lees het artikelZelfmanagement bij borstkanker
Zelfmanagement is een belangrijk onderdeel van de zorg voor borstkankerpatiënten. Het betekent dat een patiënt zelf de verantwoordelijkheid neemt om de lichamelijke, psychische en sociale gevolgen van de diagnose en de behandeling in het dagelijks leven te dragen en te coördineren. 1,2 Zorgverleners hebben de taak om patiënten in dit proces te ondersteunen. 3,4 Door op de hoogte te zijn van de theoretische achtergrond en door praktische handreikingen toe te passen, is...
Lees het artikelPostoperatieve gastroparese
Gastroparese wordt gekenmerkt door een vertraagde maaglediging. De normale functie van de maag is afhankelijk van een complexe coördinatie tussen het centraal zenuwstelsel en het enterisch zenuwstelsel. Gastroparese komt postoperatief bij ongeveer 13% van de patiënten voor. Het herkennen van een gastroparese is belangrijk voor het herstel van de patiënt en het voorkómen van aspiratie van maaginhoud.
Lees het artikelCardiovasculaire toxiciteit bij behandeling van borstkanker
Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Gelukkig is de prognose in de afgelopen decennia verbeterd. Dat komt enerzijds doordat de ziekte in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd en de therapeutische mogelijkheden zijn toegenomen. Hierdoor neemt de levensverwachting toe en daalt de mortaliteit. 1 Aan de andere kant krijgt een deel van de borstkankerpatiënten op korte of lange termijn te maken met cardiovasculaire toxiciteit (CT) als gevolg van de systemische en lokale...
Lees het artikelHet metabool syndroom
Risicofactoren voor diabetes type 2 en hart- en vaatziekten zijn vaak tegelijkertijd aanwezig bij mensen met overgewicht en obesitas. Deze overlappende risicofactoren samen worden aangeduid als het metabool syndroom en zijn een duidelijk extra risico op ziekte. In dit artikel wordt uitgelegd wat het metabool syndroom is en hoe dit syndroom te herkennen en te behandelen is.
Lees het artikelMedicatie bij systolisch hartfalen
Hartfalen is een snelgroeiend probleem voor de volksgezondheid met een geschatte prevalentie van > 37,7 miljoen personen wereldwijd.1 De prevalentie en incidentie van hartfalen zijn hoog, 20-30% van de bevolking krijgt gedurende het leven te maken met hartfalen. Hartfalen blijft een dodelijke ziekte: slechts 35% overleeft vijf jaar na de eerste diagnose.2 Medicatie is de hoeksteen van de behandeling van hartfalen. Inmiddels zijn er vier medicatiegroepen die de mortaliteit, het aantal...
Lees het artikelReanimatie in het ziekenhuis
Een reanimatie in het ziekenhuis is geassocieerd met hoge mortaliteit. Hoewel professionele hulpverlening snel ter beschikking is, verschilt de patiëntenpopulatiedie reanimatiebehoeftig is wezenlijk van de groep die buiten het ziekenhuis een circulatiestilstand krijgt. Verbetering van de uitkomst lijkt te vinden in het optimaliseren van teamtraining van reanimatievaardigheden, evaluatie en de identificatie van risicogroepen.
Lees het artikelKetenzorg bij Parkinson
Complexe zorg, u herkent het vast bij chronische patiënten in uw werkveld. De ziekte van Parkinson is een progressieve neurodegeneratieve ziekte, die zowel fysieke als psychische stoornissen veroorzaakt. De zorg voor patiënten met Parkinson is complex. Vaak zijn meerdere zorgverleners betrokken bij de zorg en wordt er multidisciplinair samengewerkt in een zorgketen. In dit artikel is te lezen hoe in Nederland de ketenzorg Parkinson is ontwikkeld.
Lees het artikelDiuretica
Diuretica worden frequent gebruikt in de eerste en tweede lijn. Er zijn verschillende groepen diuretica die gebruikt kunnen worden voor de behandeling van hypertensie, volumeproblemen, zoals hartfalen, of bij nierfunctiestoornissen. In de eerste lijn worden vooral de thiazidediuretica, de lisdiuretica en de kaliumsparende diuretica gebruikt, in de tweede lijn ook de osmotische diuretica. Een aparte status heeft spironolacton. Dit is een diureticum, maar ook een aldosteronantagonist (remmer)....
Lees het artikelDe vaccinatiegraad van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland
Vaccineren is een van de meest effectieve manieren om mensen tegen ernstige infectieziekten te beschermen en om uitbraken van deze ziekten te voorkómen. In Nederland worden kinderen gevaccineerd via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De vaccinatiegraad van het RVP is al jaren hoog, maar is de afgelopen jaren afgenomen. Hoe komt dit? En waarom is het behoud van een hoge vaccinatiegraad belangrijk?
Lees het artikelErfelijke vormen van mammacarcinoom
Door de vroege opsporing en de toename aan betere behandelmogelijkheden zijn de overlevingskansen bij veel soorten kanker de afgelopen jaren sterk toegenomen. In veel gevallen is er sprake van een autosomaal dominante overerving. De afwijking kan door zowel vrouwen als mannen worden doorgegeven. Er wordt ingegaan op erfelijke afwijkingen specifi ek voor vrouwen met mammacarcinoom (borstkanker) en de daarmee gepaard gaande gevolgen.
Lees het artikelSyndroom van Down: een integrale aanpak
In Nederland worden jaarlijks 230 kinderen met het syndroom van Down geboren. Dit aantal is na de invoering van de niet-invasieve prenatale test (NIPT) gelijk gebleven. Het syndroom van Down gaat gepaard met een breed scala van sociale, fysieke en verstandelijke problematieken vereist daarom extra medische zorg. In zowel binnen- als buitenland zijn richtlijnen opgesteld. Tevens zijn downteams opgericht voor opvang, begeleiding en het leveren van geïntegreerde medische zorg, met als doel...
Lees het artikelImpact van een ernstige COVID-19-infectie rondom de bevalling
Stel, je bent 28 weken zwanger en alles gaat goed. Totdat je COVID-19 krijgt. Aanvankelijk heb je alleen wat milde verkoudheidsklachten, maar dan neemt de benauwdheid toe en kom je in het ziekenhuis terecht. Je respiratoire conditie verslechtert en je wordt opgenomen op de intensive care (IC). Je wordt beademd en gesedeerd en enkele dagen later wordt er een keizersnede verricht en beval je van je kind, terwijl je er helemaal niets van mee krijgt…
Lees het artikelTelemonitoring bij hartfalen
Hartfalen is een snelgroeiend probleem voor de volksgezondheid met een geschatte prevalentie van > 37,7 miljoen personen wereldwijd. De prevalentie en incidentie van hartfalen zijn hoog. Hartfalen blijft een dodelijke ziekte: slechts 35% overleeft vijf jaar na de eerste diagnose. Het aanbod van hartfalenpatiënten zal, met name door de vergrijzing, de komende jaren verder stijgen. Telemonitoring is een van de manieren om de zorg voor de hartfalenpatiënt anders in...
Lees het artikelEndometriose: meer dan pijn tijdens de menstruatie
Endometriose is een gynaecologische aandoening waarbij weefsel dat op baarmoederslijmvlies lijkt zich buiten de baarmoeder bevindt. Dit kan op verschillende locaties zijn, zoals op het buikvlies dat de buikholte bekleedt (het peritoneum), in de eierstokken of bij de blaas en/of darmen, maar ook op het middenrif. Dit weefsel kan veel pijn en/of verklevingen veroorzaken. De aandoening openbaart zich in de vruchtbare levensfase.
Lees het artikelNierfalenpatiënt in predialysefase
In Nederland heeft ongeveer 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Klachten ontstaan vaak pas als de nierfunctie 30% of minder is. Op de polikliniek nierfalen worden patiënten gezien met stadium 4 en 5 (figuur 1). Dit betreft patiënten met een klaring < 30 ml/min en/of snelle progressie van het nierfalen. De fase waarbij de nierfunctie richting nierfunctievervangende therapie gaat wordt ook wel predialysefase genoemd. Patiënten zien afwisselend de nefroloog en de...
Lees het artikelLactaat en lactaatacidose
Lactaat heeft een belangrijke rol in het metabolisme. Het wordt gevormd door lichaamscellen bij het produceren van energie. Factoren en ziekten die ingrijpen op het metabolisme kunnen leiden tot een stapeling van lactaat. Het gevolg kan een levensbedreigende verzuring van het bloed zijn. Een goed begrip van de lactaathuishouding is van belang om afwijkingen in het lactaat te herkennen en tijdig te behandelen.
Lees het artikelHemoglobine
In de serie klinisch redeneren rond laboratoriumuitslagen staat als eerste hemoglobine centraal. Hemoglobine is een eiwit in het bloed dat zich in de rode bloedcel of erytrocyt bevindt. Het bevat veel ijzer en zorgt voor de aanvoer van zuurstof naar en de afvoer van kooldioxide van de weefsels. Een verstoring van de hemoglobinewaarden kan grote gevolgen hebben voor de patiënt. Het is van belang dat verpleegkundigen bekend zijn met de functie van hemoglobine en dat zij veranderingen in...
Lees het artikelHeupfractuur
De mediale collumfractuur, laterale collumfractuur, pertrochantere femurfractuur en subtrochantere femurfractuur worden in de volksmond ook wel een heupfractuur genoemd. De behandeling van een heupfractuur hangt af van de lokalisatie en aard van de breuk.
Lees het artikelDe charcotvoet
De charcotvoet is een van de mogelijke complicaties bij patiënten met diabetes mellitus. Een charcotvoet is een misvorming van de voet die ontstaat op basis van een uitgebreide gevoelsstoornis (neuropathie) aan de voet. Deze aandoening is vernoemd naar de Franse arts Charcot, die dit verschijnsel in 1882 voor het eerst beschreef. Een charcotvoet is in potentie een lidmaatbedreigende situatie, die kan leiden tot ernstige voetvervormingen, beperkingen en zelfs kan leiden tot...
Lees het artikelBloedgassen
Een bloedgas, ook wel een astrup genoemd, wordt aangevraagd om meer te weten te komen over het zuur-base-evenwicht van de patiënt. Een afwijking hierin kan levensgevaarlijk zijn, maar ook een uiting van een nog niet gediagnosticeerde onderliggende aandoening. Dit onderzoek wordt dan ook laagdrempelig aangevraagd en verpleegkundigen krijgen er veel mee te maken. In dit artikel wordt ingegaan op de fysiologie van een zuur-base-evenwicht en wat afwijkingen in een bloedgas betekenen.
Lees het artikelEen onverwacht slechte start bij de geboorte
Meerdere malen per jaar wordt een voldragen neonaat geboren met een onverwacht slechte start. Zowel voor ouders als voor hulpverleners is dit enorm schrikken. Er kunnen meerdere oorzaken ten grondslag liggen aan een slechte start. Voorkomende oorzaken zijn bijvoorbeeld een schouderdystocie, waarbij het hoofd geboren is en het kind vervolgens ‘blijft hangen’; een (gedeeltelijke) loslating van de placenta, oftewel abruptio placentae of solutio; een navelstrengprolaps of een...
Lees het artikelMelanomen
Het melanoom van de huid is een steeds vaker voorkomende vorm van huidkanker die ontstaat uit melanocyten (pigmentcellen) die veranderd zijn in kankercellen. Het melanoom heeft een sterke neiging tot metastaseren (ongeveer 20%). Vroegtijdige ontdekking en verwijdering zijn dus van het grootste belang.
Lees het artikelKwalitatief onderzoek, vis of aap?
Kwalitatief onderzoek geeft de onderzoeker de kans om uiteenlopende vragen te beantwoorden. Kwalitatieve methoden zijn onder meer geschikt om theorieën te vormen, doorleefde ervaringen in kaart te brengen en subjectieve fenomenen gedetailleerd te onderzoeken. Dit artikel bespreekt de uitgangspunten van kwalitatief onderzoek, methodologische aspecten en geeft een voorbeeld van kritische beoordeling aan de hand van een wetenschappelijke publicatie.
Lees het artikelAdvance care planning
Door middel van advance care planning (ACP) kunnen patiënten doelen en voorkeuren formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren bespreken met familie en zorgverleners, en eventuele voorkeuren vastleggen en indien nodig herzien. In dit artikel wordt ACP besproken aan de hand van een casus over een patiënt met de ziekte van Parkinson.
Lees het artikelRespiratoir syncytieel virus
Bronchiolitis is een acute (virale) lageluchtweginfectie met ontsteking en obstructie van de kleine luchtwegen. Deze infectie komt voornamelijk voor bij kinderen onder de 2 jaar, meestal in het herfst- en winterseizoen, vaak in aansluiting op een bovensteluchtweginfectie. Een van de meest voorkomende verwekkers is het respiratoir syncytieel virus (RSV).
Lees het artikelHet zorgpad pancreascarcinoom
Bij vermoeden van een tumor of cyste in de pancreas wordt de patiënt door de huisarts of andere specialist doorverwezen naar de verpleegkundig specialist maag-darm-leveroncologie in het Sint (St.) Antonius Ziekenhuis en wordt het zorgpad pancreascarcinoom opgestart.
Lees het artikelPSA en dan?
Op de polikliniek meldt zich een man met een verhoogd PSA. Hij heeft geen mictieklachten. Wat zijn de overwegingen geweest om een PSA te laten bepalen? Beseft hij de gevolgen van zijn beslissing en de keuzes die hij moet maken? Screening door middel van PSA geeft een risico-inschatting van de kans op prostaatkanker. Dit artikel beschrijft wat er gebeurt na een PSA-bepaling en neemt u mee in het diagnostisch traject met al zijn voor- en nadelen.
Lees het artikelStatistiek: centrummaten, spreidingsmaten en betrouwbaarheidsinterval
Een belangrijk doel van statistiek is het ordenen en interpreteren van de verzamelde gegevens. In de beschrijvende statistiek gebruikt de onderzoeker de mogelijkheid om de verzamelde cijfers op een overzichtelijke manier weer te geven. Dit kan met behulp van centrummaten, spreidingsmaten en het betrouwbaarheidsinterval.
Lees het artikelDe betekenis van INR, APTT, PT en bloedingstijd
Dit is het laatste artikel over de hematologische laboratoriumonderzoeken. De INR oftewel international normalized ratio wordt bepaald om de mate van antistolling te bepalen bij patiënten die vitamine K-antagonisten gebruiken. APTT staat voor ‘activated partial-thromboplastin time’. Hiermee wordt bepaald hoe lang het duurt voor het bloed stolt. Deze bepaling wordt gebruikt om problemen in de bloedstolling te onderzoeken en om de werking van...
Lees het artikelBevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Uit onderzoek is bekend dat een langdurige infectie met een hoogrisico humaan papillomavirus (hrHPV) uiteindelijk kan leiden tot baarmoederhalskanker. In Nederland richt het bevolkings onderzoek (BVO) zich op het opsporen van de voorloperstadia ervan, zodat deze vrouwen kunnen worden behandeld. Zo wordt voorkomen dat zij baarmoederhalskanker ontwikkelen. De veranderingen in het BVO sinds januari 2017 worden in het artikel besproken.
Lees het artikelExtreem vroeg geboren… en dan?
De afgelopen jaren zijn er grote stappen gezet in de ontwikkelingen binnen de neonatologie. Sinds 2010 worden in Nederland kinderen actief opgevangen met een zwangerschapsduur vanaf 24 weken. 1,2 Deze vooruitgang gaat gepaard met een groter risico op overlijden en mogelijke gevolgen voor de ontwikkeling op langere termijn. 3 In dit artikel wordt de nadruk gelegd op de incidentie van handicaps bij extreem premature pasgeborenen, aandachtspunten ter bevordering van de hersenontwikkeling en...
Lees het artikelSarcoïdose
Sarcoïdose is een auto-immuunziekte die in verschillende organen ontstekingsreacties kan veroorzaken. Het ziektebeeld kan een veelvoud aan klachten geven. Er wordt bij sarcoïdose vaak gedacht aan een ziekte van de longen; dit is echter niet helemaal correct. De aandoening manifesteert zich dikwijls in de longen, maar kan ook andere klachten geven. De verscheidenheid aan klachten, en soms geen klachten, in combinatie met een lage prevalentie maakt dat de diagnose nogal eens wordt...
Lees het artikelAcute neurologie
Moeilijk uit de woorden kunnen komen, afhangende mondhoek en verlammingsverschijnselen van arm en/of been van een lichaamshelft. De meeste mensen zullen dit herkennen als een beroerte of cerebrovasculair accident. Maar wat is nu eigenlijk een cerebrovasculair accident en is het altijd wel zo goed te herkennen als hiervoor beschreven?
Lees het artikelD-dimeer
In de serie labwaarden staat de D-dimeerbepaling dit keer centraal. D-dimeer is een stof die in het bloed vrijkomt wanneer er bloedstolsels in het lichaam worden afgebroken. Wanneer het D-dimeer normaal is, is de kans op trombose erg klein. Wanneer de waarde verhoogd is, kan dat veroorzaakt worden door een scala van aandoeningen. De D-dimeerbepaling wordt aangevraagd als er een indicatie is op basis van de klachten van de patiënt of als klinische verschijnselen daartoe aanleiding...
Lees het artikelLong COVID en psychische klachten
Een op de acht Nederlanders houdt langdurige klachten na een besmetting met COVID-19. Bij long COVID komen ook vaak psychische klachten als angst en depressie voor. Copingstrategieën kunnen bij long COVID niet effectief blijken, waardoor psychische klachten versterken. Erkenning van de klachten, multidisciplinaire samenwerking in de keten en adequate behandeling kunnen ervoor zorgen dat mensen kunnen herstellen.
Lees het artikelObstructief slaapapneu (OSA)
Het Centrum voor Thuisbeademing en Slaapapneu behandelt al jaren patiënten met slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen. De diagnostiek en behandeling van deze stoornissen vinden in een multidisciplinaire setting plaats. Obstructief slaapapneu (OSA) is een aandoening waarbij er tijdens de slaap apneus (ademstops) optreden, vaak in combinatie met snurken. Deze ademstops worden veroorzaakt doordat de bovenste luchtweg samenvalt. De slaapkwaliteit is vaak slecht...
Lees het artikelSpontane dissectie van de kransslagader
SCAD (spontaneous coronary artery dissection) is een belangrijke oorzaak van een acuut coronair syndroom. Het kenmerk van SCAD is dat de obstructie van de bloedstroom in de kransslagader of coronairarterie wordt veroorzaakt door een dissectie van de intima van de kransslagader al of niet gecompliceerd met hematoomvorming in de dissectieholte. SCAD is een diagnose die nogal eens wordt gemist.
Lees het artikelCervixafwijkingen
Baarmoederhalskanker of cervixcarcinoom is een langzaam groeiende maligniteit veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Premaligne afwijkingen aan de cervix geven echter niet altijd klachten, wat tijdig diagnosticeren lastig maakt. De laatste jaren is de incidentie van cervixcarcinoom in Nederland afgenomen mede door het bevolkingsonderzoek, waarbij deze afwijkingen kunnen worden opgespoord. Desondanks worden er jaarlijks nog ongeveer 700 vrouwen gediagnosticeerd met en overlijden er...
Lees het artikelPraten over levenseinde bij zorgvragers met EMB
Cliënten met ernstige meervoudige beperkingen (EMB) kunnen zich nauwelijks tot niet verbaal uiten, de interpretatie van non-verbale communicatie kan moeilijk zijn voor zorgprofessionals.* Zorgprofessionals ervaren handelingsverlegenheid rondom het voeren van levenseindegesprekken bij cliënten met EMB in de palliatieve fase. Juist bij deze groep is het belangrijk de wensen en behoeften met betrekking tot hun toekomstige zorgverlening en zorg rondom het levenseinde tijdig in kaart te...
Lees het artikelNT-proBNP, een cardiaal hormoon
Adolfo José De Bold (1942-2021) was een Canadese cardiovasculair endocrinoloog die ontdekte dat de hartcellen, oftewel cardiomyocyten, hormonen produceren die een rol spelen bij de regeling van de bloeddruk, het bloedvolume en de omvang van het cardiovasculaire systeem. Hij noemde deze groep hormonen natriuretische peptiden (NP). Ze beschermen het hart tegen overbelasting (figuur 1). De NP’s beïnvloeden de receptoren in het hart, de bloedvaten, de nieren, het...
Lees het artikelHartschade na borstkanker
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Door de ontwikkeling van verbeterde opsporingstechnieken en nieuwe oncologische behandelingen zijn de overlevingskansen de afgelopen decennia aanzienlijk verbeterd. Mede door de verbeterde overleving zijn nadelige effecten (op de lange termijn) van oncologische behandelingen op hart en vaten meer zichtbaar geworden. Afhankelijk van risicofactoren en het type behandeling kan tot 30% van de borstkankerpatiënten last krijgen...
Lees het artikelDe gele pasgeborene
Ongeveer 80% van alle pasgeborenen wordt enkele dagen na de geboorte geel oftewel icterisch van kleur. 1 Deze gele kleur wordt veroorzaakt door bilirubine, een afbraakproduct van haem van hemoglobine, vandaar de term hyperbilirubinemie. In dit artikel wordt voornamelijk ongeconjungeerde hyperbilirubinemie beschreven, de behandeling en de eventuele gevolgen ervan.
Lees het artikelOnderzoek doen, en dan….
Het belang van evidence-based practice door verpleegkundigen groeit. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten krijgen in hun opleiding te maken met het uitvoeren van (wetenschappelijk) onderzoek. In de praktijk blijkt het uitvoeren van onderzoek lastig, doordat er weinig tijd is naast de primaire taak van zorgverlening en het aanvragen van een subsidie een tijdrovende klus is. Het schrijven van een onderzoeksvoorstel is nog geen garantie voor het verkrijgen van een subsidie. Daarvoor...
Lees het artikelOud en kanker, een kwetsbare combinatie?
Het inschatten van de mate van kwetsbaarheid van een patiënt is niet altijd even eenvoudig. Door gebruik te maken van meerdere meetinstrumenten is de kwetsbaarheid zichtbaar te maken en kunnen interventies worden toegepast om deze kwetsbaarheid te verminderen. Samen met de patiënt kunt u zo optimaal gebruikmaken van shared decision-making en goed onderbouwd een behandeltraject ingaan of juist afzien van behandeling. Dit vergt maatwerk, niemand is immers...
Lees het artikelObstetrisch plexus-brachialis letsel
Het obstetrisch plexus-brachialis letsel (OPBL) is een zenuwletsel dat tijdens de bevalling ontstaat door trekkracht uitgeoefend op de plexus brachialis, wat leidt tot uitval van sensorische en motorische functies van de arm. Het incidentiecijfer van OPBL varieert enorm in de literatuur. De algemeen beschreven incidentie is 0,4-2,9 per 1.000 levendgeborenen. 1,2 Uitgaand van 172.500 levendgeborenen per jaar in Nederland betekent dit jaarlijks 69-500 nieuwe kinderen met dit letsel. 3
Lees het artikelNaadlekkage na colorectale operatieve ingreep
Maligne en benigne afwijkingen in de dikke darm of het rectum kunnen aanleiding zijn voor colorectale chirurgie. De meest voorkomende complicaties zijn na(bloedingen), wondinfecties en naadlekkages. Een naadlekkage is een ernstige chirurgische complicatie met een hoge morbiditeit en mortaliteit. Wanneer het behandelteam en de patiënt op de hoogte zijn van de risicofactoren voor, tijdens en na de operatie, kunnen daarvoor patiëntgerichte interventies en controles worden ingezet. Het...
Lees het artikelTrombocyten
In de serie klinisch redeneren rond laboratoriumuitslagen staat nu de trombocyt centraal. Functies en afwijkingen in de stollingsfactoren komen later aan de orde. De trombocyten of bloedplaatjes behoren tot de vaste bestanddelen van het bloed en worden gemaakt in het beenmerg. De trombocyten zijn samen met de stollingsfactoren verantwoordelijk voor de stolling en antistolling van het bloed. 1 Aan de ene kant moet het bloed voldoende vloeibaar of ontstold zijn om de organen van zuurstof en...
Lees het artikelCholesterol, een vet probleem?!
Een verhoogd cholesterol is een belangrijke risicofactor voor het krijgen van een hart- en vaatziekte. Wat is cholesterol? Wanneer is het cholesterol te hoog? Wat zijn de oorzaken van een verhoogd cholesterol en hoe wordt dit behandeld? In dit artikel wordt ingegaan op het lipidenspectrum en de klinische betekenis wanneer het afwijkt van normaal.
Lees het artikelVaattoegang voor hemodialysebehandeling
Voor het uitvoeren van een hemodialysebehandeling is een goede vaattoegang nodig. Geen goed functionerende vaattoegang betekent een minder efficiënte dialyse met op lange termijn kans op onderdialyse en toename van fysieke klachten. Daarnaast kan een slecht toegankelijke vaattoegang klachten geven van stress en prikangst bevorderen. Als een vaattoegang niet bruikbaar is, betekent dit dat er geen behandeling mogelijk is voor de patiënt. Het traject van de aanleg van een vaattoegang...
Lees het artikelClaviculafractuur
Bewegen en sporten zijn gezond en zeker bij mooi weer gaan er weer veel wielrenners en mountainbikers de weg op en de velden in. Een keerzijde is dat het niet altijd zonder ongelukken gaat. Een sleutelbeenfractuur (claviculafractuur) is een veelvoorkomend letsel bij mountainbikers, wielrenners en fietsers met elektrische ondersteuning.
Lees het artikelPIMS-TS na COVID-19
Sinds de coronapandemie is er een toename van het aantal kinderen met klachten die lijken op die bij de reeds bekende ziekte van Kawasaki. Dit is een opvallend verschijnsel, waarnaar nog veel onderzoek wordt gedaan. De huidige theorie is dat er door een overactief immuunsysteem en ontsteking van de bloedvaten eindorgaanschade kan optreden. Kinderen kunnen hiervan ernstig ziek worden en een deel van deze kinderen heeft zelfs intensieve zorg nodig op de pediatrische intensive care unit (PICU).
Lees het artikelSteroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie
Medicijnen die het hormoon cortisol (glucocorticoïden) bevatten hebben naast positieve effecten, zoals ontstekingsremmend en afweeronderdrukkend, een negatief effect, namelijk het risico op het uitvallen van de bijnierschors (steroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie). Hierbij is het lichaam niet meer in staat voldoende cortisol aan te maken en kan er bij acute lichamelijke of emotionele stress een potentieel levensbedreigende situatie ontstaan (addisoncrisis)....
Lees het artikelRabdomyolyse
Rabdomyolyse komt uit het Grieks en is samengesteld uit rhábdos dat streep betekent, mus staat voor spier en lúsis wordt vertaald met afbraak. Bij rabdomyolyse, ook wel compartiment- of logesyndroom genoemd, gaat het om de afbraak van grote hoeveelheden dwarsgestreepte spiercellen door verwonding, waardoor de inhoud van de spiercellen naar buiten loopt en opgenomen wordt in het bloed. Het is een zeldzame aandoening die een ernstig verloop kan hebben als zij niet tijdig herkend...
Lees het artikelMaagzuurremmers
De geneesmiddelgroep maagzuurremmers omvat als belangrijkste vertegenwoordigers protonpompremmers (PPI’s) en histamine-2-receptortblokkerende geneesmiddelen (H2-antagonisten). Met name de PPI’s behoren tot de meest voorgeschreven middelen in Nederland.
Lees het artikelBrandwonden beoordelen
Een 44-jarige man loopt door een steekvlam brandwonden op aan zijn handen en gelaat. Voor hoeveel procent is deze patiënt verbrand en wat is de juiste plek om hem te behandelen?
Lees het artikelRouw in coronatijden
Het sterven van mensen tijdens de COVID-19-pandemie krijgt een heel andere dimensie. Door de beperkte bezoekregelingen van familieleden en vrienden en het verplichte afstand houden is er het risico dat mensen in eenzaamheid sterven. Professionele hulpverleners worden geconfronteerd met de extra belasting van beschermingsmaatregelen om onderlinge besmetting tegen te gaan. Bovendien staan ze voor de opdracht extra ondersteuning te bieden in de palliatieve periode. Dat heeft consequenties voor...
Lees het artikelKlinisch redeneren bij acute buikpijn bij volwassenen
Acute buikpijn is een aandoening die (op de Spoedeisende Hulp) aandacht en vaak directe behandeling vereist. Acute buikpijn kan veroorzaakt worden door een infectie, ontsteking, vasculaire occlusie of obstructie. Veelal gaat het gepaard met klachten zoals plotseling opkomende pijn met bijbehorende misselijkheid en/of braken.
Lees het artikelRefeedingsyndroom
Ondervoede patiënten hebben bij te snel en het herintroduceren van te veel voeding een verhoogde kans op het ontwikkelen van het refeedingsyndroom. In dit artikel worden criteria voor identifi ceren hoogrisicopatiënten toegelicht. Elektrolytstoornissen kunnen leiden tot hormonale en metabole veranderingen en kunnen potentieel leiden tot levensbedreigende complicaties. Vroegtijdige herkenning en adequate behandeling van dit ziektebeeld is van groot belang.
Lees het artikelDe ijzerstatus
Als de zorgverlener verstoring van het ijzermetabolisme wil uitsluiten dan wel aantonen, kan de ijzerstatus bepaald worden. Het lichaam heeft ijzer nodig voor het goed functioneren van hemoglobine. Voor het zuurstoftransport moet er voldoende ijzer beschikbaar zijn. Daarom is het belangrijk dat ijzer kan worden opgenomen en opgeslagen en is het nodig dat het transport van ijzer adequaat wordt uitgevoerd.
Lees het artikelNazorg bij een COVID-19-besmetting
Een deel van de mensen houdt na besmetting met COVID-19 langdurig klachten. Dat wordt ‘long-COVID’ genoemd. De klachten kunnen tot enkele weken, maar soms meerdere maanden na een infectie aanhouden. De ernst kan afnemen in de loop van de tijd. Mensen kunnen continu of wisselend klachten hebben. Het is nog niet duidelijk waarom deze klachten optreden. Wie door een COVID-19-besmetting op de IC moet worden opgenomen, kan ook daarvan langdurig klachten houden. Problemen die toe...
Lees het artikelLichamelijk onderzoek bij overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik pleegt een grote aanslag op het menselijk lichaam. Alcohol kan ernstige somatische complicaties geven zoals leverfalen, schade aan het maag-darmstelsel en cardiovasculaire problemen. Bij lichamelijk onderzoek kunnen somatische complicaties worden opgespoord met inschatting van de ernst, om behandeling van alcoholgerelateerde stoornissen integraal uit te voeren.
Lees het artikelCultuursensitieve zorg bij het levenseinde
Persoonsgerichte zorg is het streven, zeker in de zorg aan het levenseinde. Bovendien moet er in die zorg ook aandacht zijn voor de naasten. Hoe doe je dat als de familie andere waarden en normen hanteert dan je zelf gewend bent? Dit artikel zet inzichten uit onderzoek over cultuursensitieve palliatieve zorg op een rijtje.
Lees het artikelAutonome dysreflexie bij dwarslaesie
Autonome dysreflexie is een complicatie die kan optreden bij patiënten met een dwarslaesie. Het belangrijkste symptoom is acute, bonzende hoofdpijn, die het gevolg is van een sterk verhoogde bloeddruk. Als er niet op tijd wordt ingegrepen, kan dit tot een levensbedreigende situatie leiden. Kennis, diagnostiek en adequaat handelen zijn van essentieel belang voor de hulpverlener van patiënten met een dwarslaesie.
Lees het artikelDruk op de Spoedeisende Hulp
Een file van ambulances voor de afdeling Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis, ambulances die rondjes moeten rijden met een patiënt aan boord tot er plaats is of ambulances die uit moeten wijken naar een geheel andere regio. Het komt steeds vaker voor in Nederland en in landen om ons heen en is een direct gevolg van overcrowding. In dit artikel wordt uitgelegd wat onder overcrowding wordt verstaan en welke gevolgen dit kan hebben voor de individuele patiënt en de zorgketen in zijn...
Lees het artikelHet vrouwenhart
Dit artikel gaat over het ‘vrouwenhart’. Vrouwen zijn anders dan mannen, dat is bekend. Het lijkt een cliché, maar in de dagelijkse praktijk worden hartklachten bij vrouwen door zorgverleners minder vaak herkend. Mede hierdoor sterven meer vrouwen aan hart- en vaatziekten, zijn zij minder goed ingesteld op medicatie en hebben zij vaker hartfalen. Pas sinds een paar jaar wordt er meer rekening gehouden met het feit dat het ontstaan van hart- en vaatziekten bij mannen anders...
Lees het artikelOxycodonverslaving
Het gebruik van opioïden, waaronder oxycodon, is een bewezen effectieve methode in de pijnbestrijding van zowel acute als chronische pijn. Behalve de positieve effecten bij bestrijden van pijn is bekend dat er een verslavingsrisico bestaat bij chronisch gebruik van opioïden en er dus daarmee afhankelijkheid en tolerantie kunnen optreden. In de verslavingszorg wordt de afhankelijkheid van oxycodon als verslavingsprobleem behandeld in samenwerking met de pijnspecialist. In dit...
Lees het artikelParathyreoïdhormoon (PTH)
In dit artikel gaat het over PTH, het parathormoon oftewel parathyreoïdhormoon. Het is een belangrijk hormoon dat wordt geproduceerd door de bijschildklieren. De meeste mensen hebben vier bijschildkliertjes. PTH is betrokken bij de calcium- en fosfaathuishouding in het bloed. PTH zorgt samen met vitamine D en calcitonine voor een adequate calcium- en fosfaatspiegel in het bloed.
Lees het artikelNiet-vitamine K-antagonerende orale anticoagulantia (NOAC’s)
De afgelopen decennia zijn de medicamenteuze mogelijkheden voor antistolling toegenomen. Tot enkele jaren geleden waren er alleen coumarines beschikbaar. Voor het gebruik van vitamine K-antagonisten (VKA’s) is controle van de International Normalized Ratio (INR) nodig. Tegenwoordig kunnen we beschikken over niet-vitamine K-antagonerende anticoagulantia (NOAC’s). INR-monitoring is hierbij niet nodig en de patiënt hoeft minder te variëren in doseringen dan bij coumarines.
Lees het artikelAnafylactische shock
Anafylaxie is een acute allergische reactie op bijvoorbeeld geneesmiddelen, voedsel of een insectenbeet. Anafylaxie kan leiden tot shock en bij niet-handelen een fatale afloop hebben. De Gezondheidsraad schat de prevalentie van anafylaxie ten gevolge van voeding per 100.000 mensen op 1-3%. Cijfers van anafylaxie als gevolg van medicijnen of insectenbeten, zijn er niet, omdat dit niet is onderzocht. In dit artikel wordt voornamelijk ingegaan op de ernstige allergische reactie, de...
Lees het artikelCataract
De zegswijze ‘de ogen zijn de spiegels van de ziel’ geeft figuurlijk aan hoe belangrijk goed zicht van de ogen is. Wat als de spiegel is vertroebeld? Wat als stukken van de spiegel ontbreken? Hoeveel zicht hebben we dan nog op de ‘ziel’ of in letterlijke zin op onze omgeving? Veranderingen in de ooglens hebben tot gevolg dat de waarneming van onze omgeving geleidelijk en vaak onopgemerkt verandert.
Lees het artikelBronchopulmonale dysplasie
Bronchopulmonale dysplasie (BPD) is een vorm van chronische longschade ten gevolge van vroeggeboorte. BPD is een van de meest voorkomende en ernstigste complicaties bij (extreme) prematuren. BPD kan flinke gevolgen hebben voor de verdere ontwikkeling van het kind.
Lees het artikelCVA bij atriumfibrilleren
Atriumfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij het ritme volledig onregelmatig en meestal versneld is. Deze ritmestoornis komt veel voor bij oudere mensen. Atriumfibrilleren kan symptomatisch of asymptomatisch zijn. Een karakteristieke bevinding in het lichamelijk onderzoek is een onregelmatige pols en de diagnose wordt gesteld met een ecg. Er zijn diverse manieren om de aandoening te behandelen. Het is belangrijk te bekijken of er een risico is op een CVA. Dit ziektebeeld kan ontstaan...
Lees het artikelFecale incontinentie
Patiënten met een inflammatory bowel disease (IBD) hebben vaak klachten van buikpijn en (bloederige) diarree. Patiënten moeten soms rennen naar het toilet of het toilet wordt niet op tijd gehaald. Bij ongewenst verlies van ontlasting spreken we over fecale incontinentie (FI). Dit artikel gaat in op de prevalentie van FI bij oudere patiënten met IBD, het effect op de kwaliteit van leven, het belang van het bespreekbaar maken van FI en mogelijke interventies bij FI.
Lees het artikelSpoedeisende anale klachten
Hoewel acute anale klachten zelden levensbedreigend zijn, kan het snel herkennen en benoemen van veelvoorkomende acute anale klachten veel menselijk leed, maar ook de ontwikkeling van chronische anale klachten of complicaties voorkomen. Zowel het sociaal-maatschappelijk taboe als gebrekkige kennis met betrekking tot (acute) anale klachten betekent voor zowel patiënt als zorgverlener een extra uitdaging.
Lees het artikelDe werking van het oog
In dit artikel wordt de werking van het oog besproken en voorkomende brekingsafwijkingen bij het scherpstellen van de ogen. De verschillen tussen bijziendheid, verziendheid en astigmatisme komen aan bod. Voor correctie van deze afwijkingen kan men binnen de optiekbedrijven terecht bij de opticien, de contactlensspecialist of de optometrist. Van deze beroepsgroepen is de optometrist een beschermde beroepsgroep volgens de Wet BIG.
Lees het artikelOpvang polytraumapatiënt
Op een drukke regenachtige dag vindt er op een provinciale weg een frontale aanrijding plaats. Auto’s schieten dwars over de weg en er komt een abrupt einde aan de ordelijke doorstroming van het verkeer. Terwijl de autowrakken nog nasissen en de brokstukken her en der verspreid liggen, wordt duidelijk dat twee personen bekneld zitten in hun voertuig. Een van hen is er slecht aan toe. In dit artikel wordt het proces beschreven hoe vanuit deze situatie overzicht en structuur worden...
Lees het artikelAls team werken aan comfortabele zorg voor het kind
Pijnlijke en/of beangstigende medische procedures betekenen voor kinderen en hun ouders vaak een grote bron van stress. Oplossingen hiervoor vragen om maatwerk. Bepalend hierbij zijn het type procedure, eerdere ervaringen, ontwikkelingsleeftijd, karakter en de sociale context van het kind. Het is belangrijk om in samenwerking met kind, ouders en zorgverleners tot de best mogelijke zorg te komen. Procedurele comfortzorg (PCZ) is daarom teamwerk, waarbij gestreefd wordt naar vertrouwen tussen...
Lees het artikelInwendige herniatie na gastric bypass
In toenemende mate worden mensen geopereerd om morbide obesitas aan te pakken. Een operatie die daarvoor vaak wordt uitgevoerd is de roux-’en Y’-gastric bypass (RYGB). Als een patiënt veel is afgevallen als gevolg van zo’n operatie, is de inwendige herniatie een bekende mogelijke complicatie. Bij de inwendige herniatie kan de bloedvoorziening naar de dunne darm ernstig in het gedrang komen. Als dit niet tijdig wordt gediagnosticeerd en verholpen, ontstaat een infarct...
Lees het artikelLeukocyten
In het kader van de bespreking van de laboratoriumwaarden staat in dit nummer de witte bloedcel of leukocyt centraal. Leukocyten hebben de taak het lichaam te behoeden voor ziekte bij het binnendringen van micro-organismen. Daarnaast kunnen leukocyten infecties bestrijden en zijn zij in staat lichaamsvreemd materiaal te herkennen en te verwijderen. Kortom, leukocyten zijn onmisbaar om te overleven. 1
Lees het artikelSamen beslissen bij extreme vroeggeboorte
Bij dreigende extreme vroeggeboorte op de grens van levensvatbaarheid mogen ouders meebeslissen over wat te doen als de baby inderdaad geboren wordt: actieve opvang met intensivecarebehandeling, of palliatieve comfort care. Het was niet goed bekend hoe deze counseling het beste kon plaatsvinden. Onderzoek in de afgelopen jaren heeft geleid tot een landelijke aanbeveling en keuzehulp.
Lees het artikelDe ziekte van Hashimoto
De ziekte van Hashimoto is de meest voorkomende oorzaak van een traag werkende schildklier en de meest voorkomende auto-immuunziekte. Ondanks een goede instelling op schildklierhormoon zijn er nog veel mensen die restklachten ervaren. Dit kan onder andere komen door de onderliggende actieve auto-immuunontsteking. Meerdere leefstijlfactoren hebben hier invloed op en met leefstijlaanpassingen kan getracht worden de restklachten te verminderen.
Lees het artikelDiabetes mellitus type 1 bij kinderen
Jaarlijks wordt er bij 600-650 kinderen diabetes mellitus type 1 gediagnosticeerd, ook wel diabetes de novo genoemd. Deze kinderen presenteren zich vaak met een diabetische ketoacidose op de Spoedeisende Hulp. Soms is een eerste presentatie zo ernstig dat opname op de intensive care noodzakelijk is. De behandeling van diabetes type 1 bestaat uit het levenslang subcutaan toedienen van insuline door middel van een injectiepen of een insulinepomp. Het vergt van kind en ouders aanpassing van de...
Lees het artikelSecundaire hypertensie door coarctatio aortae
Hypertensie is een veelvoorkomende aandoening en draagt sterk bij aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Veelal is er geen oorzaak voor de hypertensie aan te wijzen, het gaat dan om essentiële of primaire hypertensie. In 5-15% is er echter sprake van een secundaire hypertensie en is er dus wel een oorzaak aan te wijzen. Het is van belang deze oorzaken te kennen, waaronder de coarctatio aortae.
Lees het artikelSarcopenie en fysiotherapie
Onze spieren stellen ons in staat te bewegen, te staan zonder te vallen, inwendige weefsels te beschermen, te eten, naar het toilet te gaan en ons lichaam op temperatuur te houden. Sarcopenie is een leeftijdsgebonden afname van spiermassa die kan verergeren door ziekte, ondervoeding en inactiviteit. Werking en veroudering van spieren worden beschreven, met mogelijkheden voor herstel bij ouderen door middel van fysiotherapie.
Lees het artikelHypertrofische cardiomyopathie en erfelijkheid
Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) is een erfelijke hartspieraandoening waarbij sprake is van verdikking van de hartspier. HCM kan zich op verschillende manieren uiten. Iemand kan geen klachten hebben, maar HCM kan ook tot plotse hartdood leiden. In Nederland vindt bij de diagnose HCM doorgaans verwijzing plaats naar de afdeling Klinische genetica. Om een eventueel erfelijke oorzaak vast te stellen kan DNA-onderzoek worden verricht.
Lees het artikelNiet-medicamenteuze interventies ter vermindering van postoperatieve pijn
Pijn is een evolutionair nuttig signaal dat in de perioperatieve periode bestreden moet worden, omdat het negatieve gevolgen heeft voor het herstel van de patiënt. Helaas zijn de beschikbare medicamenteuze opties voor pijnbestrijding beperkt en gaan zij gepaard met bijwerkingen die ook negatieve gevolgen hebben voor het herstel na een operatie. In dit artikel worden verschillende niet-medicamenteuze interventies besproken die kunnen worden toegepast met als doel pijn en...
Lees het artikel